ხელოვნების ისტორიკოსი, ცენტრის მეცნიერი თანამშრომელი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – ქართული ხუროთმოძღვრული მემკვიდრეობის ძეგლების ისტორიულ-არქიტექტურული კვლევა მათი რესტავრაციის პროცესში; თბილისისა და საქართველოს სხვა ქალაქების ურბანული მემკვიდრეობის შესწავლის, გადარჩენისა და რეაბილიტაციის საკითხები.
საქმიანობა – საბუნებისმეტყველო ლიცეუმის ისტორიისა და ხელოვნების ისტორიის პედაგოგი; არასამთავრობო ორგანიზაცია “საზოგადოება და კულტურული მემკვიდრეობა” (ასოციაცია) ერთ-ერთი დამფუძნებელი; თბილისის ურბანული მემკვიდრეობის შემსწავლელი ჯგუფის ხელმძღვანელი; ICOMOS-ის საქართველოს ეროვნული კომიტეტის წევრი.
რჩეული ნაშრომები: 1. ვეჯინის სამონასტრო კომპლექსი, სამეცნიერო შრომების წელიწდეული, II, 1996; 2. ქვემო ქართლის XII-XIII სს. დარბაზულ ეკლესიათა ზოგიერთ ნიშან-თვისებათა შესახებ, სამეცნიერო შრომების წელიწდეული, III, 1998; 3. ახლად აღმოჩენილი ეკლესია სოფ. განთიადთან, სამეცნიერო შრომების წელიწდეული, IV-V, 2001; 4. სახლი თბილისის ანჩისხატის უბანში (შავთელის ქუჩაზე), თბ., 2006; 5. სამთავრო, თბ., 2008.
-
ჭანიშვილი გიორგი
-
ბულია მარინე (მაკა)
ხელოვნებათმცოდნე, მთავარი მეცნიერ თანამშრომელი, სამეცნიერო ჟურნალის Academia მთავარი რედაქტორი.
ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი (სადისერტაციო ნაშრომი: დავით გარეჯის უდაბნოს მონასტრის ხარების ეკლესიის მოხატულობა (XIII ს. II ნახევრის ქართული კედლის მხატვრობის ისტორიიდან), 1993).
სამეცნიერო ინტერესის სფერო:
შუა საუკუნეების ქართული ხელოვნება და კულტურა, კულტურული მემკვიდრეობის დაცვა და პოპულარიზაცია.e-mail: makabulia@yahoo.com
- Marina Bulia, Reliquary-Chapel of St. Demetrios at the Davitgareji Desert, Zograf, N 44, 2020;
- Marina Bulia, Vita Cycle of St Demetrius of Thessaloniki and His Holy Relics at Dodorka Monastery, International Conference: Davit Gareji. Multidisciplinary Study and Development Strategy, Proceedengs, 2020;
- მზია ჯანჯალია, მარინე ბულია, კირანცის მოხატულობა – ძირითადი საკითხები, საქართველოს სიძველენი, N 22, 2019;
- Marina Bulia, Mzia Janjalia, Trend vs Cultural Context in Medieval Art: Case of the Kirants Paintings, Convivium, N V/2, 2018;
- მარინე ბულია, შუა საუკუნეების საქართველოში წმინდა ნაწილების თაყვანისცემის ზოგი თავისებურების შესახებ, საქართველოს სიძველენი, N 21, 2018;
- მარინე ბულია, მზია ჯანჯალია, ახტალის მოხატულობა – კულტურული იდენტობის საკითხები, საქართველოს სიძველენი, N 20, 2017;
- Marina Bulia, Mzia Janjalia, Medieval Art and Modern Approaches: a New Look at the Akhtala Painting, Convivium Supplementum South Caucasus, 2016;
- მარინე ბულია, დოდორქის მონასტრის ახლადაღმოჩენილი სამლოცველოს მოხატულობა (პირველადი დაკვირვებები), ძველი ხელოვნება დღეს, N 6, 2015;
- მარინე ბულია, ქოლაგირის მოხატულობანი (თარიღის დაზუსტებისთვის), საქართველოს სიძველენი, N 16, 2013;
- მარინე ბულია, თეთრი უდაბნოს მოხატულობა და ადრეულიხანის ქართული მხატვრობის ზოგი საკითხი, საქართველოს სიძველენი, N 15, 2012;
- მარინე ბულია, გარეჯის სამარტომყოფელოთა მოხატულობების შინაარსის შესახებ, ACADEMIA, N 1, 2010;
- მარინე ბულია, ანელი ვოლსკაია, დიმიტრი თუმანიშვილი, თემო ჯოჯუა, დავითგარეჯის მონასტრები. ნათლისმცემელი, ბერთუბანი, თბილისი, 2010 (თანაავტორი, თანაგამომცემელი);
- მარინე ბულია, თამარის ხანის მოხატულობათა ერთი იკონოგრაფიული თავისებურება, საქართველოს სიძველენი, N 12, 2008;
- მარინე ბულია, ანელი ვოლსკაია, დიმიტრი თუმანიშვილი, დავითგარეჯის მონასტრები, ლავრა, უდაბნო, თბილისი, 2008 (თანაავტორი, თანაგამომცემელი);
- მარინე ბულია, მზია ჯანჯალია, საქართველოს ძველი ქალაქები. მცხეთა, თბილისი, 2000, 2006 (თანაავტორი, თანაგამომცემელი);
- მარინე ბულია, მზია ჯანჯალია, საქართველოს ძველი ქალაქები. თბილისი, თბილისი, 2002, 2006 (თანაავტორი, თანაგამომცემელი);
- მარინე ბულია, მზია ჯანჯალია, საქართველოს ძველი ქალაქები. ქუთაისი, თბილისი, 2006 (თანაავტორი, თანაგამომცემელი);
- მარინე ბულია, ისტორიულ პირთა გამოსახულებები ნათლისმცემლის მონასტრის საკრებულო ტაძარში, საქართველოს სიძველენი, N 7-8, 2005;
- მარინე ბულია, სამწირველოები მონასტერში: უდაბნოს ხარების ეკლესია და მისი მოხატულობა, სამონასტრო ცხოვრება უდაბნოში. გარეჯა და ქრისტიანული აღმოსავლეთი, თბილისი, 2001.
-
ალხაზაშვილი ნუკრი
დაიბადა 1936 წელს, ქ. თბილისში.
არქიტექტორი, ხელოვნებათმცოდნე, არქიტექტურის რესტავრატორი, ცენტრის მეცნიერი თანამშრომელი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – არქიტექტურულ ძეგლთა დაცვა და რესტავრაცია.
საქმიანობა – 1978-1982 წლები – ძეგლთა დაცვის მთავარ სამმართველოში ძეგლთა რესტავრაციის და ადაპტაციის სამმართველოს უფროსი; 1978-1983 წლები – სრულიად საქართველოს საპატრიარქოს მთავარი არქიტექტორი; 1995-2002 წლები თბილისის კულტურის უნივერსიტეტში სიძველეთა დაცვის და საკულტო ხუროთმოძღვრების დაპროექტების მეთოდიკის კვლევის განყოფილების ხელმძღვანელი;
არქიტექტურულ ძეგლთა რესტავრაცია: კაზრეთის სამება 1978-1979 წწ.; ვაჩნაძიანის გუმბათიანი ტაძარი «ყველა-წმინდა» 1978-1982 წწ; რუხის ციხე 1983-1985 წწ. და სხვ.;
ნაშრომები: 1. Вопросы реставрации купольного храма Квелацминда Вачнадзианского монастыря, IV საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1983; 2. პასუხი რეცენზენტებს, ძეგლის მეგობარი, N65, 1984; 3. ვაჩნაძიანის კომპლექსის გუმბათიანი ტაძარი «ყველა-წმინდა», ძეგლის მეგობარი, N2, 1986; 4. მზის სიმბოლიკა ვაჩნაძიანის მონასტრის «ყველა-წმინდას» გუმბათიანი ტაძრის მთავარი ნავის განათების სისტემაში, VI საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1989; 5. ძეგლთა დაცვა საქართველოში, «ცხოვრება და კანონი», 1993, N1; 6. კულტურის ძეგლთა დაცვის კონცეფციისათვის, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, თბ., 2002.-
ჭულე, ძეგლის მეგობარი, N 35, 1974;
-
Вопросы реставрации купольного храма Квелацминда Вачнадзианского монастыря, IV საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1983;
-
პასუხი რეცენზენტებს, ძეგლის მეგობარი, N65, 1984;
-
ვაჩნაძიანის კომპლექსის გუმბათიანი ტაძარი «ყველა-წმინდა», ძეგლის მეგობარი, N2, 1986;
-
მზის სიმბოლიკა ვაჩნაძიანის მონასტრის «ყველა-წმინდას» გუმბათიანი ტაძრის მთავარი ნავის განათების სისტემაში, VI საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1989;
-
ძეგლთა დაცვა საქართველოში, «ცხოვრება და კანონი», N1, 1993;
-
კულტურის ძეგლთა დაცვის კონცეფციისათვის, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, I, თბ., 2002.
-
-
აბაშიძე ქეთევან
ხელოვნების ისტორიკოსი, ცენტრის მეცნიერი თანამშრომელი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – შუა საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრება, ღვთისმეტყველებისა და საეკლესიო სიმბოლიკის ასახვა საეკლესიო ტაძართმშენებლობაში, ძველი და ახალი საეკლესიო ხელოვნების ურთიერთმიმართება.
საქმიანობა – არის საქართველოს საპატრიარქოს სიწმინდეების მოძიებისა და დაცვის განყოფილების წევრი, საქართველოს საპატრიარქოს ქრისტიანული ხუროთმოძღვრების ხელოვნებისა და რესტავრაციის ცენტრის საბჭოს წევრი.
რჩეული ნაშრომები: 1. კარის სიწმინდენი, წგნ. “ქრისტეს-ნათელი”, თბ., 2006 (თანაავტორი); 2. თბილისის მეტეხის კლდის მხატვრული იერსახე და მისი სულიერი მნიშვნელობა, საქართველოს ეკლესიის, ქართული სასულიერო მწერლობის და ქრისტიანული ხელოვნების ისტორიის საკითხები, თბ., 1998; 3. ქრისტიანული ტაძრის ხუროთმოძღვრული სახე, რწმენა და ცოდნა, ¹2 (6), 2001; 4. ლიტურგიკული გეგმარების საკითხისათვის შუა საუკუნეების ქართულ ხუროთმოძღვრებაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, N1, თბ., 2001; 5. ნუკა-საყდარი, Analecta Iberica, 1, აღმოსავლეთ და სამხრეთ ევროპის კლდის ძეგლები, თბ., 2001; 6. ფერის სიმბოლიკა ჰუჯაბის ტაძრის ხუროთმოძღრებაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები N2, თბ., 2002.- ჰუჯაბის ჯვარ–გუმბათოვანი ტაძარი, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი VI საერთაშორისო სიმპოზიულის მასალები, თბ., 1989;
- ქრისტიანული ტაძრის ფორმა და შინაარსი, სკოლა და ცხოვრება, N3, 1990;
- ნუკა–საყდარი, არქიტექტურა და დიზაინი, N1, 1994;
- თბილისის წმიდა სამების საკათედრო ტაძრის პროექტების კონკურსი, არქიტექტურა და დიზაინი, N1–2, 1994–1996;
- თბილისის მეტეხის კლდის მხატვრული იერსახე და მისი სულიერი მნიშვნელობა, საქართველოს ეკლესიის, ქართული სასულიერო მწერლობის და ქრისტიანული ხელოვნების ისტორიის საკითხები, თბ., 1998;
- ქრისტიანული ტაძრის ხუროთმოძღვრული სახე, რწმენა და ცოდნა, N2 (6), 2001;
- ლიტურგიკული გეგმარების საკითხისათვის შუა საუკუნეების ქართულ ხუროთმოძღვრებაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, I, თბ., 2001;
- ნუკა–საყდარი. Analecta Iberica, 1, აღმოსავლეთ და სამხრეთ ევროპის კლდის ძეგლები, თბ., 2001;
- ფერის სიმბოლიკა ჰუჯაბის ტაძრის ხუროთმოძღვრებაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები II, თბ., 2002;
- კარის სიწმინდენი, წგნ. “ქრისტეს-ნათელი”, თბ., 2006 (თანაავტორი).
-
ჯანჯალია მზია
ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის მთავარი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი, სამეცნიერო საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – გვიანი შუა საუკუნეების ქართული სახვითი ხელოვნება; კედლის მხატვრობის კონსერვაცია-რესტავრაციის მეთოდოლოგიის საკითხები; კულტურული მემკვიდრეობის პოპულარიზაცია.
საქმიანობა – თბილისის სამხატვრო აკადემიის ლექტორი, მიჰყავს გვიანი შუა საუკუნეების ქართული სახვითი ხელოვნების კურსი; საქართველოს კულტურის, ძეგლთა დაცვისა და სპორტის სამინისტროს ექსპერტი; მსოფლიო მემკვიდრეობის საქართველოს კომიტეტის წევრი.რჩეული ნაშრომები: 1. ბოდბის ტაძრის ეგვტერის მოხატულობა და მისი ლიტერატურული წყაროები, მაცნე, ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია, 3, თბ., 1990; 2. ტრადიცია და სიახლე XVII საუკუნის ქართულ მხატვრობაში, ლიტერატურა და ხელოვნება, 2, 1991; 3. იერუსალიმის ჯვრის მონასტრის მოხატულობა, ACADEMIA, 5-A, 2003 (თანაავტორი); 4. მცხეთა, საქართველოს ძველი ქალაქები, თბ., 2000; 2006 (თანაგამომცემელი, თანარედაქტორი, თანაავტორი); 5. თბილისი, საქართველოს ძველი ქალაქები, თბ., 2002; 2006 (თანაგამომცემელი, თანარედაქტორი, თანაავტორი); 6. ქუთაისი, საქართველოს ძველი ქალაქები (თანაგამომცემელი, თანარედაქტორი, თანაავტორი); 7. გელათი, ისტორია, თბ., 2007 (თანაავტორი); 8. წალენჯიხა. მაცხოვრის ტაძრის მოხატულობები; თბ.,2011 (თანაავტორი).
-
XIX საუკუნის დასაწყისის ქართული ხელოვნების ტენდენციები, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი VI საერთაშორისო სიმპოზიუმის მასალები, თბ., 1989;
-
ბოდბის ტაძრის ეგვტერის მოხატულობა და მისი ლიტერატურული წყაროები, მაცნე, 3, თბ., 1990;
-
ტრადიცია და სიახლე XVII საუკუნის ქართულ მხატვრობაში, ლიტერატურა და ხელოვნება, 2, 1991;
-
მცხეთა, საქართველოს ძველი ქალაქები, თბ., 2000; მეორე გამოცემა – 2006 (თანაგამომცემელი, თანარედაქტორი, თანაავტორი);
-
თბილისი, საქართველოს ძველი ქალაქები, თბ., 2002; მეორე გამოცემა – 2006 (თანაგამომცემელი, თანარედაქტორი, თანაავტორი);
-
იერუსალიმის ჯვრის მონასტრის მოხატულობა, Academia, 5-A, 2003 (თანაავტორი);
-
ქუთაისი, საქართველოს ძველი ქალაქები, თბ., 2006 (თანაგამომცემელი, თანარედაქტორი, თანაავტორი);
- წალენჯიხა. მაცხოვრის ტაძრის მოხატულობები, თბ.,2011 ( თანაავტორი).
-
-
ჯანიაშვილი დევი
-
ჯანბერიძე ნოდარ
(1927, თბილისი – 1997, თბილისი)
არქიტექტურის ისტორიკოსი და კრიტიკოსი. 1949 წელს დაამთავრა საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი არქიტექტურის სპეციალობით. 1949-1985 წლებში იყო ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის თანამშრომელი, 1988-1996 წლებში – დირექტორი. 1961-1985 წლებში პედაგოგიურ მოღვაწეობას ეწეოდა თბილისის სამხატვრო აკადემიაში. 1974-1981 წლებში იყო საქართველოს მხატვართა კავშირის თავმჯდომარე.
ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, პროფესორი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი, სსრკ სამხატვრო აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი, ხელოვნების დამსახურებული მოღვაწე, საქართველოს სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი. XX საუკუნის ქართული ხუროთმოძღვრების გაბმული ისტორიის ავტორი. ქართველ არქიტექტორთა და მხატვართა შემოქმედების მკვლევარი. იგი აქტიურად ეხმაურებოდა არქიტექტურული ცხოვრების თვალსაჩინო მოვლენებს.
რჩეული ნაშრომები: 1. საქართველოს სსრ მთავრობის სახლის არქიტექტურა, თბ., 1957; 2. თბილისის ხუროთმოძღვრული გზამკვლევი, თბ., 1958 (მ. კარბელაშვილთან და ს. კინწურაშვილთან ერთად); 3. Архитектура Советской Грузии, Москва-Тбилиси, 1958 (ს. კინწურაშვილთან ერთად); 4. Национальное своеобразие города, Декоративное искусство СССР, №10, М., 1959 (ს. კინწურაშვილთან ერთად); 5. არქიტექტორი არჩილ ქურდიანი, თბ., 1963; 6. სახელმწიფო რესპუბლიკური ბიბლიოთეკის შენობის არქიტექტურა, საბჭოთა ხელოვნება, N6, თბ., 1964; 7. საქართველოს ხუროთმოძღვრული ძეგლები, თბ., 1965 (ქართული, რუსული და ინგლისური ტექსტით); 8. Город и художник, Декоративное искусство, №8, М., 1966; 9. Архитектура Грузии от истоков до наших дней, М.,1976 (ი. ციციშვილთან ერთად); 10. Тбилиси – Мцхета, Тб., 1981 (კ. მაჩაბელთან ერთად).-
საბჭოთა არქიტექტურული სტილის რამოდენიმე საკითხი, ლიტერატურა და ხელოვნება, N1, 1952;
-
საქართველოს სსრ მთავრობის სახლის არქიტექტურა, თბ., 1957;
-
თბილისის ხუროთმოძღვრული გზამკვლევი, თბ., 1958 (მ. კარბელაშვილთან და ს. კინწურაშვილთან ერთად);
-
Архитектура Советской Грузии, Москва-Тбилиси, 1958 (при соавторстве С. Кинцурашвили);
-
Национальное своеобразие города, Декоративное искусство СССР, №10, М., 1959 (при соавторстве С. Кинцурашвили);
-
დღევანდელობის არქიტექტურა, ცისკარი, N6, 1961;
-
არქიტექტორი არჩილ ქურდიანი, თბ., 1963;
-
ხელოვნების სინთეზის საკითხისათვის, მნათობი, N8, თბ., 1963;
-
სახელმწიფო რესპუბლიკური ბიბლიოთეკის შენობის არქიტექტურა, საბჭოთა ხელოვნება, N6, თბ., 1964;
-
საქართველოს ხუროთმოძღვრული ძეგლები, თბ., 1965 (ქართული, რუსული და ინგლისური ტექსტით);
-
Город и художник, Декоративное искусство, №8, М., 1966;
-
Архитектура Грузии от истоков до наших дней, М.,1976 (ი. ციციშვილთან ერთად);
-
Тбилиси – Мцхета, Тб., 1981 (კ. მაჩაბელთან ერთად).
-
-
ჯანანაშვილი ქეთევან