(1900, თბილისი – 1942, თბილისი)
ისტორიკოსი და არქეოლოგი. 1918-1923 წლებში სწავლობდა გერმანიაში. 1927 წელს დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ისტორიის ფაკულტეტი. 1930-1931 წლებში მონაწილეობდა ნოქალაქევის არქეოლოგიის ექსპედიციაში. 1931 წლიდან მუშაობდა საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის არქეოლოგიური განყოფილების მეცნიერ თანამშრომლად, ხოლო 1936 წლიდან – შოთა რუსთაველისა და მისი ეპოქის მუზეუმში სწავლულ მდივნად. 1940 წლიდან ასრულებდა ამავე მუზეუმის დირექტორის მავალეობას. 1941 წლიდან მუშაობდა ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტში მატერიალურ კულტურის ისტორიის განყოფილების გამგედ.
ლ. მუსხელიშვილის სახელთანაა დაკავშირებული საქართველოში შუა საუკუნეების ძეგლების გეგმაზომიერი არქეოლოგიური გათხრების დაწყება და შემდგომი განვითარება. მისი ხელმძღვანელობით და მონაწილეობით გათხარეს ბოლნისის სიონის ტერიტორია (1936), დაიწყეს ნაქალაქარ დმანისის (1936-1937), გეგუთის ციხე-დარბაზის (1937), გუდარეხის ნამოსახლარის (1938-1938) გათხრა, მდინარე მაშავრის ხეობის არქეოლოგიური ძეგლების შესწავლა (1937). მუსხელიშვილმა გამოაქვეყნა შრომები სამშვილდის, სიონის და მცხეთის სვეტიცხოვლის უძველეს ქართულ წარწერებზე, დააზუსტა თარიღები და ისტორიული პირთა ვინაობა.
ლ. მუსხელიშვილმა თავისი შრომებით დიდი წვლილი შეიტანა ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორიის პრობლემათა გაშუქებაში. წმინდა ისტორიული ხასიათის გამოკვლევების გარდა გამოქვეყნებული აქვს შრომები, სადაც ბევრი მანამდის უცნობი ხუროთმოძღვრული ძეგლია განხილული. სპეციალურ ლიტერატურაში გამოსცა ძველი ტექსტები, რომლებიც შეიცავენ მნიშვნელოვან ტერმინებსა და ცნობებს მშენებლობის შესახებ.
ბიბლიოგრაფია
ბოლნისი, “ენიმკის მოამბე”, ტ. 3, 1938;
დმანისი, კრებ. შოთა რუსთაველის ეპოქის მატერიალური კულტურა, თბ., 1938;
არქეოლოგიური ექსკურსიები მაშავერას ხეობაში, თბ., 1941;
მცხეთის სვეტიცხოვლის ტაძრის წარწერები და მათი დამოკიდებულება მელქისედეკ კათალიკოსის ანდერძთან, Ars Georgica, ტ. 1, თბ., 1942;
სამშვილდის სიონის წარწერები და აშენების თარიღი, თბ., 1942.
ლევან მუსხელიშვილი
(1900, თბილისი – 1942, თბილისი)
ისტორიკოსი და არქეოლოგი. 1918-1923 წლებში სწავლობდა გერმანიაში. 1927 წელს დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ისტორიის ფაკულტეტი. 1930-1931 წლებში მონაწილეობდა ნოქალაქევის არქეოლოგიის ექსპედიციაში. 1931 წლიდან მუშაობდა საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის არქეოლოგიური განყოფილების მეცნიერ თანამშრომლად, ხოლო 1936 წლიდან – შოთა რუსთაველისა და მისი ეპოქის მუზეუმში სწავლულ მდივნად. 1940 წლიდან ასრულებდა ამავე მუზეუმის დირექტორის მავალეობას. 1941 წლიდან მუშაობდა ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტში მატერიალურ კულტურის ისტორიის განყოფილების გამგედ.
ლ. მუსხელიშვილის სახელთანაა დაკავშირებული საქართველოში შუა საუკუნეების ძეგლების გეგმაზომიერი არქეოლოგიური გათხრების დაწყება და შემდგომი განვითარება. მისი ხელმძღვანელობით და მონაწილეობით გათხარეს ბოლნისის სიონის ტერიტორია (1936), დაიწყეს ნაქალაქარ დმანისის (1936-1937), გეგუთის ციხე-დარბაზის (1937), გუდარეხის ნამოსახლარის (1938-1938) გათხრა, მდინარე მაშავრის ხეობის არქეოლოგიური ძეგლების შესწავლა (1937). მუსხელიშვილმა გამოაქვეყნა შრომები სამშვილდის, სიონის და მცხეთის სვეტიცხოვლის უძველეს ქართულ წარწერებზე, დააზუსტა თარიღები და ისტორიული პირთა ვინაობა.
ლ. მუსხელიშვილმა თავისი შრომებით დიდი წვლილი შეიტანა ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორიის პრობლემათა გაშუქებაში. წმინდა ისტორიული ხასიათის გამოკვლევების გარდა გამოქვეყნებული აქვს შრომები, სადაც ბევრი მანამდის უცნობი ხუროთმოძღვრული ძეგლია განხილული. სპეციალურ ლიტერატურაში გამოსცა ძველი ტექსტები, რომლებიც შეიცავენ მნიშვნელოვან ტერმინებსა და ცნობებს მშენებლობის შესახებ.
ბიბლიოგრაფია