Author Archives: admin

 

Tumanishvili Dimitri

(1950, Tbilisi – 2019 Tbilisi).

Art Historian, Senior Researcher of the Centre, Prof. Dr. 

Research field: History of the medieval Georgian architecture. 

Activity:  

Full Professor of the Tbilisi Academy of  Arts, lectures on the History of Georgian Architecture at Tbilisi Academy of  Arts, Faculty of Restoration, Art History and Theory, as well as at the Tbilisi Theological Academy; he is an irreplaceable reviewer, editor and consultant of works in the field of art history; for decades he is in charge of processing archives of the Georgian art historians.

1999-2006   –  Deputy director of the Chubinashvili Institute of History of Georgian Art; 

Head of the Department of the Medieval Georgian Architecture  

  1. Remains of the Domed Temple in Tbilisi Deda-Fortress, “Dzeglis Megobari”, N38, 1975 (together with I. Elizbarashvili);
  2. The Theme of Free Cross in Medieval Georgian Architecture, II International Symposium Dedicated to Georgian Art, Tbilisi, 1977;
  3. One Characteristic Feature of the Exterior Image of Georgian Temples, “Sabchota Khelovneba”, N8, 1977;
  4. About the Typology of Eastern Christian Architecture, II International Symposium Dedicated to Georgian Art, Tbilisi, 1977;
  5. From the History of the Study of Georgian Antiquities, “Sabchota Khelovneba”, N1, 1979;
  6. A ”Domed Church” in the Neighbourhood of Village Matani, “Dzeglis Megobari”, N60, 1982;
  7. About the Iconography of Architecture, “Matsne”, The series of history, archaeology, ethnography and art history, N1, 1983;
  8. For Understanding of One Tendency in the 12th Century Architecture, “Sabchota Khelovneba”, N1, 1983;
  9. George Chubinashvili, “Sabchota Khelovneba”, N11, 1985;
  10. Levan Rcheulishvili,”Sabchota Khelovneba”, N10, 1988;
  11. The Temple of Bana, Tbilisi, 1989 (together with R. Mepisashvili);
  12. The Problem of Colouring in German Art History, “Spektri”, N1, 1989;
  13. Smirnov and Formation of Georgian Art History, “Khudozhestvennie Pamiatniki i Kultura Vostoka”, L., 1989;
  14. G. Kikodze and August Roedean’s Creation, “Literatura da Khelovneba”, N1, 1990;
  15. The Issue of Style in Georgian Art History, “Literatura da Khelovneba”, N2, 1990;
  16. About the Architecture of Abkhazia, “Sabchota Khelovneba”, N1, 1990;
  17. About National Integrity of Medieval Georgian Architecture, “Literatura da Khelovneba”, N3-6, Tbilisi, 1993;
  18. Symbolicalness in Medieval Georgian Architecture, “Literatura da Khelovneba”, N2, Tbilisi, 1993;
  19. Vakhtang Beridze – a Researcher of Late Medieval Architecture, “Arkitektura da Dizaini”, N1, Tbilisi, 1994;
  20. Niko Piromanashvili’s “A Little Fisherman”, Ars Georgica, 9-B, Tbilisi, 1996;
  21. Basili Zarzmeli about Temple Building, “Literatura da Khelovneba”, N1-6, Tbilisi, 1996;
  22. Papers, Articles, Tbilisi, 2001;
  23. Gelati, Preface, Tbilisi, 2007 (co-author);
  24. The Rules of Behaviour with Monuments for Youngsters, Tbilisi, 2008 (co-author);
  25. Recommendations for Monument Lovers or How to Behave with Monuments, Tbilisi, 2008 (co-author);
  26. The Monastery of Davidgareji, Tbilisi, 2008;
  27. St. Cross Temple of Mtskheta, Tbilisi, 2008;
  28. Ancient Georgian Art, Tbilisi, 2008;
  29. Georgian Christian Art, Preface, Architecture, Tbilisi, 2008 (co-author);
  30. At the Crossroad, Papers, Articles, Tbilisi, 2008;
  31. Davidgareji Monasteries – Natlismtsemeli, Bertubani, Tbilisi, 2010
Leave a comment
 

(1950, თბილისი -2019,თბილისი)
ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, სამეცნიერო საბჭოს თავმჯდომარე.

სამეცნიერო კვლევის სფერო  –  ძველი ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორია.
საქმიანობა – 1999-2006 წლებში იყო ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის დირექტორის მოადგილე; შუა საუკუნეების არქიტექტურის განყოფილების გამგე;  თბილისის სამხატვრო აკადემიასა და თბილისის სასულიერო აკადემიაში მიჰყავს ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორიისა და ხელოვნებათმცოდნეობის ისტორიის კურსი; არის სახელოვნებათმცოდნეო მეცნიერებაში დაწერილი შრომების შეუცვლელი რეცენზენტი, რედაქტორი და კონსულტანტი; წლების მანძილზე ამუშავებს ქართულ სახელოვნებადმცოდნეო დარგში მოღვაწე მეცნიერთა არქივებს.

რჩეული ნაშრომები:  1. გუმბათიანი ტაძრის ნაშთი თბილისის დედაციხეში, ძეგლის მეგობარი, N38, 1975 (ი. ელიზბარაშვილთან ერთად);   2. Тема свободного креста в средневековой грузинской архитектуре, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1977;  3. ქართული ტაძრის გარე სახის ერთი თავისებურებისათვის, საბჭოთა ხელოვნება, N8,  1977; 4. «გუმბათიანი საყდარი» სოფელ მატანის მიდამოებში, ძეგლის მეგობარი, N60, 1982;   5. ბანას ტაძარი, თბ., 1989 (რ. მეფისაშვილთან ერთად); 6. კოლორიტის პრობლემა გერმანულ ხელოვნებათმცოდნეობაში, სპექტრი,  N1, 1989;  7. Смирнов и формирование грузинского искусствоведения. Художественние памятники и культура Востока, Л., 1989;  8. წერილები, ნარკვევები, თბ., 2001; 9. გელათი, წინათქმა, ანოტაციები, თბ., 2007 (თანაავტორი);  10. მცხეთის წმ. ჯვრის ტაძარი, თბ., 2008 (თ. ხუნდაძესთან ერთად); 12. დავითგარეჯის  მონასტრები, თბ., 2008 (ა.ვოლსკაიასა და მ. ბულიასთან ერთად);  13.  Ancient Georgian Art, Tbilisi, 2008 (მ. დიდებულიძესთან ერთად);  14. ქართული ქრისტიანული ხელოვნება, წინათქმა, ხუროთმოძღვრება, თბ., 2008; მეორე გამოცემა 2010; 15. გზაჯვარედინზე, წერილები, ნარკვევები, თბ., 2008. 

  1. გუმბათიანი ტაძრის ნაშთი თბილისის დედაციხეში, ძეგლის მეგობარი,  N38, 1975 (ი. ელიზბარაშვილთან ერთად);
  2. Тема свободного креста в средневековой грузинской архитектуре,   ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1977;
  3. ქართული ტაძრის გარე სახის ერთი თავისებურებისათვის,   საბჭოთა  ხელოვნება,  N8,  1977;
  4. აღმოსავლეთქრისტიანული ხუროთმოძღვრების ტიპოლოგიის შესახებ,   ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმის მასალები, თბ., 1977;
  5. ქართულ სიძველეთა შესწავლის ისტორიიდან, საბჭოთა ხელოვნება,  N1, 1979;
  6. «გუმბათიანი საყდარი» სოფელ მატანის მიდამოებში, ძეგლის მეგობარი,  N60, 1982;
  7. არქიტექტურის იკონოგრაფიის შესახებ, მაცნე, ისტორიის, არქეოლოგიის ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია,  N2, 1982;
  8. XII საუკუნის ქართული ხუროთმოძღვრების ერთი ტენდენციის გაგებისათვის, საბჭოთა ხელოვნება,  N1, 1983;
  9. გიორგი ჩუბინაშვილი, საბჭოთა ხელოვნება,  N11, 1985;
  10. ლევან რჩეულიშვილი, საბჭოთა ხელოვნება,  N10, 1988;
  11. ბანას ტაძარი, თბ., 1989 (რ. მეფისაშვილთან ერთად);
  12. კოლორიტის პრობლემა გერმანულ ხელოვნებათმცოდნეობაში, სპექტრი,  N1, 1989;
  13. Смирнов и формирование грузинского искусствоведения, Художественные памятники и культура Востока, Л., 1989;
  14. გ. ქიქოძე და ოგიუსტ როდენის შემოქმედება, ლიტერატურა და ხელოვნება,  N1, 1990;
  15. სტილის საკითხი ქართულ ხელოვნებათმცოდნეობაში, ლიტერატურა და ხელოვნება,  N2, 1990;
  16. აფხაზეთის ხუროთმოძღვრების შესახებ, საბჭოთა ხელოვნება,  N1, 1990;
  17. შუა საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრების ეროვნული ერთიანობის შესახებ, ლიტერა­ტურა და ხელოვნება,  N3-6, თბ., 1993;
  18. სიმბოლურობა შუა საუკუნეების ქართულ ხუროთმოძღვრებაში, ლიტერატურა და ხელოვნება,  N2, თბ., 1993;
  19. ვახტანგ ბერიძე – გვიანი შუა საუკუნეების ხუროთმოძღვრების მკვლევარი, არქიტექტურა და დიზაინი,  N1, თბ., 1994;
  20. ბასილი ზარზმელი ტაძართმშენებლობის შესახებ, ლიტერა­ტურა და ხე­ლო­ვ­ნება,  N1-6, თბ., 1996;
  21. წერილები, ნარკვევები, თბ., 2001;
  22. გელათი, წინათქმა, თბ., 2007 (თანაავტორი);
  23. ძეგლზე მოქცევის წესები ყმაწვილთათვის, თბ., 2008 (თანაავტორი);
  24. რეკომენდაციები ძეგლთა მოყვარულთათვის ანუ როგორ მოვეპყრათ ძეგლებს, თბ., 2008 (თანაავტორი);
  25. დავითგარეჯის მონასტერი, თბ.,2008;
  26. მცხეთის წმ. ჯვრის ტაძარი, თბ., 2008;
  27. Ancient Georgian Art,Tb., 2008;
  28. ქართული ქრისტიანული ხელოვნება, წინათქმა, ხუროთმოძღვრება, თბ.,2008 (თანაავტორი);
  29. გზაჯვარედინზე, წერილები, ნარკვევები, თბ., 2008;
  30. დავითგარეჯის მონასტრები. ნათლისმცემელი, ბერთუბანი, თბ., 2010.
  31. მშენებელი ოსტატები შუა საუკუნეების საქართველოში, თბ., 2012 (დ.ხოშტარიასთან და ნ. ნაცვლიშვილთან ერთად),
Leave a comment
 

Tumanishvili Elene

Art Historian,  Chief Researcher of the Centre, Ph.D. 

Research field: History of the scenography  

Address: 22, Ir. Abashidze str., app. 19, Tbilisi.

e:mail: zmenteshashvili@yahoo.com 

  1. A Window Brow from “Shavi Sopeli” Site, “Dzeglis Megobari”, 60, 1982;
  2. Setting of “Sheep Spring”, “Teatraluri Moambe”, N4, 1989;
  3. Kote Marjanishvili and David Kakabadze Performance “Splendidly We Live”, “Sabchota Khelovneba”, N12, 1989;
  4. Setting of K. Marjanishvili Performance “Solar Eclipse in Georgia”, “Teatraluri Moambe”, N3, 1990;
  5. About the Relationship of a Director and an Artist on the Sample of K. Marjanishvili’s Some Performances, “Spektri”, N2, 1990;
  6. S. Virsaladze and Georgian Dancing Costume, Georgian National Ballet, Tbilisi, 1995;
  7. Balcony Ornament, “Tsiskari”, N2, 1999;
  8. “Uriel Akosta” by K. Marjanishvili and P. Otskheli, Ars Georgica, 11, 2001;
  9. Theatre Painting, Collection of the Shota Rustaveli Theatre, Tbilisi, 2008 (co-author).
Leave a comment
 

ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის მთავარი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო  –  თეატრის მხატვრობა.
რჩეული ნაშრომები: 1. კოტე მარჯანიშვილის და დავით კაკაბაძის სპექტაკლი “ჰოპლა, ჩვენ ვცოცხლობთ”, საბჭოთა ხელოვნება, N12, 1989; 2. რეჟისორისა და მხატვრის ურთიერთობის შესახებ კ. მარჯანიშვილის რამდენიმე სპექტაკლის მაგალითზე, სპექტრი, N2, 1990; 3. ს. ვირსალაძე და ქართული საცეკვაო კოსტიუმი, ქართული ნაციონალური ბალეტი, თბ., 1995; 4. კ. მარჯანიშვილისა და პ. ოცხელის “ურიელ აკოსტა”, Ars Georgica,  N11, 2001;  5.  თბილისის მხატვრობა 1920-1950, რუსთაველის თეატრი, თბ., 2008 (თანაავტორი). 

  1. სარკმლის თავსართი «შავი სოფლის» ნასოფლარიდან, ძეგლის მეგობარი,  60, 1982;
  2. «ცხვრის წყარო» სცენოგრაფია, თეატრალური მოამბე,  N4, 1989;
  3. კოტე მარჯანიშვილის და დავით კაკაბაძის სპექტაკლი «ჰოპლა ჩვენ ვცოცხლობთ», საბჭოთა ხელოვნება,  N12, 1989;
  4. მხატვრული გაფორმება კ. მარჯანიშვილის სპექტაკლისა «მზის დაბნელება საქართველოში», თეატრალური მოამბე,  N3, 1990;
  5. რეჟისორისა და მხატვრის ურთიერთობის შესახებ კ. მარჯანიშვილის რამდენიმე სპექტაკლის მაგალითზე, სპექტრი,  N2, 1990;
  6. ს. ვირსალაძე და ქართული საცეკვაო კოსტიუმი, ქართული ნაციონალური ბალეტი, თბ., 1995;
  7. აივნების ჩუქურთმამძივსამკაული ნაქარგი, ცისკარი,  N2, 1999;
  8. კ. მარჯანიშვილისა და პ. ოცხელის «ურიელ აკოსტა», Ars Georgica, 11, 2001;
  9. თეატრის მხატვრობა, შოთა რუსთაველის სახელობის თეატრის კოლექცია, თბ.,2008 (თანაავტორი).
Leave a comment
 
 

(1916, ს. ნაჯიხავო  –  2003, თბილისი)
ხელოვნებათმცოდნე, არქეოლოგი. 1940 წ. დაამთავრა საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტის არქიტექტურის ფაკულტეტი, 1941-1947 წწ-ში ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის ჯერ ასპირანტი და შემდგომ   –   თანამშრომელია, 1948-2003 წწ. ჯანაშიას სახ. საქართველოს მუზეუმის თანამშრომელი, სპი-ს პროფესორი, თსუ პროფესორი, (1975-3003, 1975-2001 წწ  – ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის გამგე, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპოდენტი, თსუ-ს “სამეცნიერო პრემიის” (1991), ივანე ჯავახიშვილის პრემიის (1993), “წლის საუკეთესო წიგნის პრემიის» (2002) ლაურეატი, საქართველოს მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე. ქართული ხუროთმოძღვრების სხვა დარგთა (სათავდაცვო, სასახლეთა) ნაწარმოებებთან ერთად ზაქარაიას არაერთი მნიშვნელოვანი ტაძარი აქვს შესწავლილი და გამოცემული (ცაიში, წუღრულაშენი, ანანური, ლარგვისი და მთელი რიგი სხვა). სატაძრო ხუროთმოძღვრების კვლევას დიდი ადგილი ეჭირა იმ არქეოლოგიური ექსპედიციების მუშაობაშიც, რომელთაც ზაქარაია ხელმძღვანელობდა (ნაქალაქარ ურბნისის გათხრები   –  1953-1965 წწ. ნაქალაქარ გრემისა   –   1963-1967, ნოქალაქევის 1973-2003 წწ. რის კვალადაც  გამოიცა ურბნისის კათედრალი, გრემის და ნოქალაქევის ეკლესიები: ზაქარაიას მონაწილეობითა და ხელმძღვანელობით განხორციელდა ამ ძეგლთა აზომვა და რესტავრაცია. ზაქარაია ავტორია განმაზოგადებელი ნაშრომებისა   –   სამტომეულისა X-XVIII სს-ის ქართულ გუმბათიან ტაძრებზე და ვრცელი რუსულენოვანი წიგნისა ტაო-კლარჯეთის ეკლესიებზე, ასევე  -თანაავტორი ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორიის სახელმძღვანელოსი.
რჩეული ნაშრომები: 1.ბოლნისები და წუღრუღაშენი, თბ., 1953; 2. ანანურის არქიტექტურული ანსამბლი, თბ., 1953; 3. წუღრუღაშენი, თბ., 1955; 4. ცაიშის ხუროთმოძღვრული კომპლექსი, თბ.,  1956; 5. ლარგვისის არქიტექტურული ანსამბლი, საქართველოს სახ. მუზეუმის მოამბე, XIX-B, თბ., 1956; 6. ნაქალაქარ ურბნისის ხუროთმოძღვრება, თბ., 1965; 7. ნაქალაქარ გრემის არქიტექტურა, თბ., 1975; 8. XI-XVIII საუკუნეების ქართული გუმბათოვანი არქიტექტურა, ტ. 1-3, თბ., 1975-1981; 9. ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორია თბ., 2000 (გ. აბრამიშვილთან და ი. ციციშვილთან ერთად); 10. ნაქალაქარი ციხეგოჯი  –  ნოქალაქევის არქიტექტურა, თსუ სამეცნიერო შრომების კრებული  –  ხელოვნებათმცოდნეობა,  2,  თბ., 2001.

Leave a comment
 

ვოლსკაია ანელი

(1923, თბილისი – 2009, თბილისი)
ხელოვნებათმცოდნე,  ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო  –  შუა საუკუნეების ქართული მხატვრობა და ქანდაკება, თანამედროვე ქართული სახვითი ხელოვნება.
საქმიანობა   –  მონაწილეობდა ხელოვნების საერთაშორისო სიმპოზიუმებში თბილისში (1974, 1977, 1983), იტალიაში, საბერძნეთში, იუგოსლავიაში (1980-1981, 1986, 1990).
რჩეული ნაშრომები: 1.   Росписи средневековых трапезных Грузии, Тб., 1974;   2. Рельефы Шиомгвиме и их место в развитии грузинской средневековой скульптуры, Тб., 1975;  Die Ikonen, Kurt Weitzmann, Gaiane Alibegašvili, Gordana Babić, Manolis Chatzidakis, Michail Alpatov, Teodora Voinescu, Wilhelm Nyssen, Mailand und Mladinska Knjiga, Zaibach, 1981; 4.  I Tesori della Georgia, Gaiané Alibegašvili, Vaxtang Beridze, Leila Xuskivadze, Milano e‛ Mladinska Knjiga, Lubiana, 1983; 5. Sur les Particularités des Peintures anciennes de David-Garedja (les peintures  murales de l église a coupole du Monastére de Dodos-Rka), ΛΑΜΠΉΔΏΝ,  ტ. 2,  ათენი, 2003 (დულა მურიკის ხსოვნისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო შრომების კრებული);  6.  დავითგარეჯის მონასტრები, თბ., 2008 (დიმიტრი თუმანიშვილსა და მარინე ბულიასთან ერთად).

Leave a comment
 

ვაჩნაძე მარინე