Author Archives: admin

 

მანია ირინა

 

დაიბადა 1943 წელს, ქ. თბილისში.
ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – შუა საუკუნეების ქართული მონუმენტური მხატვრობა.
ძირითადი ნაშრომები: 1. Роспись Табакини (Народная струя в грузинской монументальной живописи позднего средневековья), Тб., 1991; 2. გელათის მთავარი ტაძრის XVI საუკუნის მხატვრობის იკონოგრაფიული პროგრამის თავისებურებანი, ლიტერატურა და ხელოვნება, N1, 2001; 3. ღვთისმშობლის მიცვალების ტექსტის ილუსტრაციები გელათის მონასტრის მთავარი ტაძრის მოხატულობაში, საქართველოს სიძველენი, თბ., 2003; 4. გვიანი შუა საუკუნეების ქართული მონუმენტური მხატვრობის ზოგიერთი ასპექტი,  თბ., 2004; 5. მელქიზედეკ საყვარელიძის საქტიტორო პორტრეტი (გელათის მთავარი ტაძრის მოხატვის ერთი ეტაპის დათარიღებისთვის), თსუ სამეცნიერო შრომების კრებული, ხელოვნებათმცოდნეობა 6, თბ., 2005.

  1. წმ. გიორგის ციკლი სოფ. ტაბაკინის ეკლესიის მოხატულობაში, მაცნე, ისტორიის…, 1979;
  2. ისტორიულ პირთა გამოსახულებანი ტაბაკინის წმ. გიორგის ეკლესიის მოხატულობაში, საბჭოთა ხელოვნება,  N7, 1981;
  3. К вопросу об иконографической программе грузинских росписей позднего средневековья, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი IV საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1989;
  4. Роспись Табакини (Народная струя в грузинской монументальной живописи позднего средневековья), Тб., 1991;
  5. გელათის მონასტრის ღვთისმშობლის ტაძრის სამხრეთ დასავლეთი ეგვტერის მოხატულობა, თსუ 80 წლისთავისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო კონფერენციის მასალები, თბ., 1999;
  6. მეფედედოფლად კურთხევის კომპოზიცია გელათის მონასტრის მთავარი ტაძრის ჩრდილოეთის კარიბჭეში, თსუ ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის სამეცნიერო შრომათა კრებული,  N1, თბ., 2000;
  7. გელათის ღვთისმშობლის ტაძრის საკურთხევლის აფსიდის მოხატულობა, თსუ ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის სამეცნიერო შრომათა კრებული,  N2, თბ., 2001;
  8. გელათის მთავარი ტაძრის XVI საუკუნის მხატვრობის იკონოგრაფიული პროგრამის თავისებურებანი, ლიტერატურა და ხელოვნება,  N1, 2001;
  9. პირველსახარების ილუსტრაციათა ციკლი გელათის მონასტრის ღვთისმშობლის შობის ტაძრის მოხატულობაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, I, თბ., 2001;
  10. ღვთისმშობლის დაუჯდომლის ჰიმნის ილუსტრაციები გელათის მონასტრის მთავარი ტაძრის მხატვრობაში, თსუ სამეცნიერო შრომების კრებული,  N3, თბ., 2002;
  11. გელათის ღვთისმშობლის ტაძრის ცენტრალური სივრცის XVI საუკუნის მხატვრობა (15571565), ქართული ხელოვნების ნარკვევები, II, თბ., 2002;
  12. გელათის ღვთისმშობლის ტაძრის საკურთხევლის აფსიდის მოხატულობის კომპოზიციის სტრუქტურა და მხატვრული გადაწყვეტა, საქართველოს სიძველენი, 2, 2002;
  13. XVI ს-ის მხატვრობა გელათის მთავარ ტაძარში (1557-1578), ქართული ხელოვნების ნარკვევები, I, თბ., 2002;
  14. პოსტბიზანტიური მხატვრობის სტილური ტენდენციების გელათის მთავარი ტაძრის XV საუკუნის II ნახევრის მოხატულობაში, თსუ ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის სამეცნიერო შრომათა კრებული,  N4, თბ., 2003;
  15. Portrats historischen Personlichkeiten des 15-16 Jhs in der Muttergotteskirche des Klosters Gelati, Georgica, 2003;
  16. ღვთისმშობლის მიცვალების ტექსტის ილუსტრაციები გელათის მონასტრის მთავარი ტაძრის მოხატულობაში, საქართველოს სიძველენი,  N4-5, თბ., 2003;
  17. The North Porch Paintings of the Church of the Virgin in Gelati, 2003;
  18. გვიანი შუა საუკუნეების ქართული მონუმენტური მხატვრობის ზოგიერთი საკითხი (გელათის ღვთისმშობლის შობის ტაძრის ცენტრალური სივრცის XVI ს-ის მხატვრობა), ქართული ხელოვნების ნარკვევები, III, თბ., 2004;
  19. გვიანი შუა საუკუნეების ქართული მონუმენტური მხატვრობის ზოგიერთი ასპექტი, საერთაშორისო კონფერენცია “რელიგია და საზოგადოება   –   რწმენა ჩვენს ცხოვრებაში, საქართველოს საპატრიარქო, ივ. ჯავახიშვილის სახ. ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი, მეცნიერების ფონდი “უდაბნო”, თბ., 2004;
  20. ეროვნული თავისებურებების ნიშნების საკითხის შესახებ გვიანი შუა საუკუნეების ქართულ მონუმენტურ მხატვრობაში, დისციპლინათშორისო რესპუბლიკური კონფერენცია. თბ., 2004;
  21. მელქიზედეკ საყვარელიძის საქტიტორო პორტრეტი (გელათის მთავარი ტაძრის მოხატვის ერთი ეტაპის დათარიღებისთვის), თსუ სამეცნიერო შრომების კრებული, ხელოვნებათმცოდნეობა, 6, თბ., 2005;
  22. დავით აღმაშენებლის პორტრეტი გელათის მთავარი ტაძრის მხატვრობაში. გელათის მეცნიერებათა აკადემიის შრომები,  N10, 2005.
Leave a comment
 

(1934, ქუთაისი – 2008, თბილისი)

ხელოვნებათმცოდნე, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, პროფესორი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო  – შუა საუკუნეების ქართული კედლის მხატვრობა, მისი ურთიერთობა ბიზანტიურ სამყაროსთან (XIV-XVსს.); თანამედროვე ქართული სახვითი ხელოვნება.
საქმიანობა  –  გ. ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის შუა საუკუნეების სახვითი ხელოვნების განყოფილების ხელმძღვანელი  – 1997-2006 წლებში; თბილისის სამხატვრო აკადემიის ხელოვნების ისტორიის და ძეგლთა დაცვის ფაკულტეტთან არსებული სამეცნიერო ინსტიტუტის მეცნიერი თანამშრომელი.
რჩეული ნაშრომები: 1. Роспись Набахтеви, თბ., 1973; 2. Роспись в Цаленджиха, თბ., 1992; 3. Роспись придела Вамека Дадиани в Хоби, Русь. Грузия, კრებ., მოსკოვი, 1978; 4. Житийный цикл св. Георгия в Убиси, Dečani et l‛art byzantin au milieu du XIV siécle, კრებ. დეჩანის მონასტრის 650 წლისთავისადმი მიძღვნილი, ბელგრადი, 1989;  5. La Céne dans les peintures murales d‛Ubissi, ΛΑΜΠΉΔΏΝ,  ტ. 2, ათენი, 2003 (დულა მურიკის ხსოვნისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო შრომების კრებული); 6. წალენჯიხა. მაცხოვრის ტაძრის მოხატულობები; თბ.,2011.

  1. Роспись Набахтеви, თბ., 1973;
  2. Роспись придела Вамека Дадиани в Хоби, Русь. Грузия, კრებ., მოსკოვი, 1978;
  3. Житийный цикл св. Георгия в Убиси, Dečani et l art byzantin au milieu du XIVe siécle,  კრებ. დეჩანის მონასტრის 650 წლისთავისადმი მიძღვნილი, ბელგრადი, 1989;
  4. Роспись в Цаленджиха, თბ., 1992;
  5. ბედია, ლიხნე, ბიჭვინთა (შუა სუაკუნეთა მხატვრობის ძეგლები აფხაზეთის ტერიტორიაზე), ჯვარი ვაზისა,  N1, 1995;
  6. The scene of Last Supper in the Murals of Ubisi, Zograf,  26,  ბელგრადი, 1997;
  7. პალეოლოგოსთა ხელოვნების ძეგლები საქართველოში და შალვა ამირანაშვილი, თსუ ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის სამეცნიერო შრომათა კრებული, თბ., 2000;
  8. შუა საუკუნეების სახვითი ხელოვნების შესწავლა გ. ჩუბინაშვილის სახ. ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტში (19412001), ქართული ხელოვნების ნარკვევები, I, თბ., 2001;
  9. დიმიტრი შევარდნაძე და ჰაინრიხ როტი, Academia,  N3, 2002;
  10. Le Cène dans les peintures murales dUbissi, ΛΑΜΠΉΔΏΝ, დ. მურიკის ხსოვნი­სადმი მიძღვნილი კრებუ­ლი, ტ. 2, ათენი, 2003;
  11. წმინდა გიორგის ცხოვრების ციკლი უბისის კედლის მხატვრობაში, საქართველოს სიძველენი, 6, თბ., 2004;
  12. გიორგი ჩუბინაშვილის (დაბადებიდან 120 წელი) საქართველოს სიძველენი, 7-8,  თბ., 2005;
  13. წალენჯიხა. მაცხოვრის ტაძრის მოხატულობები, თბ.,2011 (თანაავტორი მზია ჯანჯალია).
Leave a comment
 
  1. ბალდაქინისტიპისსაფლავისძეგლები XVII-XIX საუკუნეებისსაქართველოში, საქართველოს სიძველენი, 23, 2020, გვ. 98-115.
  2. ბათუმი, საქართველოს ქალაქების ურბანული განვითარება 1801-1918 წლებში,თბილისი, 2019, გვ. 157-197.
  3. ფოთი, საქართველოს ქალაქების ურბანული განვითარება 1801-1918 წლებში, თბილისი, 2019, გვ. 199-229.
  4. From Ottoman Fortress to Russian Port: Poti in the Nineteenth Century, Historia Urbana, XXVII, 2019, გვ. 145-158.
  5. პონტოელი ბერძნების მშენებლობა XIX საუკუნისა და XX საუკუნის I ნახევრის საქართველოში, პონტოელი ბერძნების კულტურული მემკვიდრეობა საქართველოში, თბილისი, 2018 (თანაავტორი დავით ხოშტარია);
  6. სუჯუნის წმ. გიორგის ეკლესია: ისტორია და არქიტექტურა, საქართველოს სიძველენი, 20, 2017, გვ. 259-273.
  7. თბილისის XIX საუკუნისა და XX საუკუნის დასაწყისის სომხური საეკლესიო არქიტექტურა, არქიტექტურა და იდენტობა: საეკლესიო მშენებლობა თბილისში (1801-1918), თბილისი, 2016, გვ. 107-132.
  8. ქართული და სომხური არქიტექტურის ურთიერთქმედება XVIII-XIX საუკუნეების თბილისში, არქიტექტურა და იდენტობა: საეკლესიო მშენებლობა თბილისში (1801-1918), თბილისი, 2016, გვ. 133-148.
  9. ფუნქციაშეცვლილი ეკლესიები თბილისში: ისტორია და არქიტექტურა, არქიტექტურა და იდენტობა: საეკლესიო მშენებლობა თბილისში (1801-1918), პროექტის მაცნე, თბილისი, 2015, გვ. 36-84.
  10. „ქართული სტილის” უცნობი ნიმუში – საბურთალოს წმ. გიორგის ეკლესია, საქართველოს სიძველენი, 18, 2015, გვ. 275-284.
Leave a comment
 

Liluashvili Manon

  1. Tomb Canopies in Georgia from the Seventeenth to the Nineteenth Centuries, Georgian Antiquities, 23, 2020, pp. 98-115.
  2. Batumi, in: D. Khoshtaria (ed.), Urban Development in the Cities of Georgia from 1801 to 1918 (Tbilisi: 2019), pp. 157-197.
  3. Poti, in: D. Khoshtaria (ed.), Urban Development in the Cities of Georgia from 1801 to 1918 (Tbilisi: 2019), pp. 199-229.
  4. From Ottoman Fortress to Russian Port: Poti in the Nineteenth Century, Historia Urbana, XXVII, 2019, pp. 145-158.
  5. Building Activity of Pontic Greeks in the Nineteenth and Early Twentieth Centuries Georgia, in: Cultural heritage of Pontic Greeks in Georgia (Tbilisi, 2018).
  6. Sujuna Church of St. George: History and Architecture, Georgian Antiquities, 20, 2017, pp. 259-273.
  7. Armenian Church Architecture of Tbilisi in the 19th and Early 20th Centuries, in: D. Khoshtaria (ed.), Architecture and Identity: Church Building in Tbilisi (1801-1918) (Tbilisi, 2016), pp. 107-132.
  8. Interaction Between Georgian and Armenian Architecture in the 18th and 19th centuries Tbilisi, in: D. Khoshtaria (ed.), Architecture and Identity: Church Building in Tbilisi (1801-1918) (Tbilisi, 2016), pp. 133-148.
  9. Churches with Changed Function in Tbilisi: History and Architecture, in: Architecture and Identity: Church Building in Tbilisi (1801-1918), Project Bulletin (Tbilisi, 2015), pp. 36-84.
  10. The Unknown Example of the Georgian Revival Style: St George Church in Saburtalo, Georgian Antiquities, 18, 2015, pp. 275-284.
Leave a comment
 

ლეჟავა გიორგი

 

ლეჟავა სამსონ

ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის მთავარი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო   –  ქართული ხალხური ხელოვნება, თანამედროვე ქართული ფერწერა.
საქმიანობა  –  თბილისის სამხატვრო აკადემიის პედაგოგი, მიჰყავს ვიზუალური ფოლკლორისა და 1950-1960 წწ. ქართული ფერწერის მიმდიმარეობანის კურსი. ალმანახ “სპექტრის” სარედაქციო საბჭოს წევრი; კრებულ “საქართველოს სიძველენის” რედკოლეგიის წევრი.
რჩეული ნაშრომები: 1. ნიკო ფიროსმანაშვილის მხატვრობის მნიშვნელობისათვის, სპექტრი, თბ., 2005; 2. Разговор о Грузинской культуре, Литуратурная Грузия, 2000; 3. Kolkh oda-sakhli. International training course. Significance of the Vernacular Architecture and problems of its Conservation. The world Heritage Centre Unesco. ICOMOS /Georgia. Tbilisi, 1997; 4. ანთროპომორფულობის თარგმანებისა და კოსმოგრამულობის პრინციპი ქართულ ხალხურ ხუროთმოძღვრებაში, საქართველოს სიძველენი, 3, თბ., 2003; 5. საქართველოს ხალხური არქიტექტურის ზოგადი მახასიათებლებისათვის, საქართველოს სიძველენი, 1, 2002;  6. კოლხური ოდა-სახლები რაჭაში, თბ., 2007; 7. ონის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი (კატალოგი), თბ., 2013 (თანაავტორი)
მისამართი: ბარნოვის ქ. N73, თბილისი, ტელ: (+995 32)  226413

  1. გოგი თოთიბაძე, ცისკარი,  N10, 1980;
  2. ზურაბ ნიჟარაძე, ცისკარი,  N5, 1981;
  3. რაჭული ხით ხუროობის  დეკორატიული გაფორმების საკითხები, ძეგლის მეგობარი,  60, 1982;
  4. ხის ხუროთმოძღვრების ძეგლები რაჭაში, მეცნიერება და ტექნიკა, 1982;
  5. ჯიბსონ ხუნდაძის ფერწერა, საბჭოთა ხელოვნება,  N2, 1985;
  6. დიმიტრი ხახუტაშვილი, თბ., 1985;
  7. დიმიტრი ხახუტაშვილი, საბჭოთა ხელოვნება,  N6, 1985;
  8. უცნობი მხატვარი გიგო ტარიელაშვილი, ფრესკა, 1985;
  9. ხის საცხოვრებელი და ქართული ხუროთმოძღვრების ტრადიცია, საბჭოთა ხელოვნება,  N10, 1987;
  10. ქართველ აბსტრაქციონისტთა პირველი ჯგუფური გამოფენა, ხელოვნება,  N35, 1988;
  11. 50იანი წლების ქართული ფერწერა პერიოდულ პუბლიკაციებში, სპექტრი,  N1, 1990;
  12. აფხაზური და ქართული ხალხური ხუროთმოძღვრების ერთიანობის საკითხისათვის, ხელოვნება,  N2, 1993;
  13. ალ. ბანძელაძის შემოქმედება, ხელოვნება,  N3– 4, 1994;
  14. ჯ. კუხალაშვილის მხატვრობის სპეციფიკისათვის, სპექტრი,  N3– 4, 1994;
  15. დრამატიზებულიც, საზეიმოც (ე. კალანდაძის ფერწერა), ხელოვნება,  N46, 1995;
  16. ალ. ბანძელაძის შემოქმედება 50იანი წლების მხატვრობის პრობლემატიკასთან მიმართებაში, სპექტრი,  N56, 1996;
  17. ოდასახლი, როგორც ქართულაფხაზური ერთობის სიმბოლო, ძეგლის მეგობარი,  N2 (97), 1997;
  18. ოდასახლი, კრებ: The World Heritage Centre, Tb., 1997;
  19.  Kolkh oda-sakhli. International training course. Significance of the Vernacular Architecture and problems of its Conservation. The world Heritage Centre Unesco, ICOMOS / Georgia. Tbilisi, 1997;
  20. ორნამენტის მრავალფუნქციური როლი ხალხურ ხუროთმოძღვრებაში, ლიტერატურა და ხელოვნება,  N2, 1999;
  21. ორნამენტის რაობის საკითხისათვის, ძეგლის მეგობარი,  N3 (110), 2000;
  22. Разговор о Грузинской культуре, Литуратурная Грузия, 2000;
  23. ხალხური ხელოვნების თვისობრიობის ზოგიერთი საკითხისათვის, ძეგლის მეგობარი,  N2 (109), 2000;
  24. ჩუქურთმიანი აივნები კახეთში, ხელოვნება,  N3– 4, 2000;
  25. ხალხური ხელოვნების პრობლემატიკა რენე შმერლინგის ნააზრევში, რ. შმერლინგისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო სესია, მოხსენებების კრებული, თბ., 2000;
  26. ძველი თბილისი   –   განსაცდელი თუ კატასტროფა? წელიწდეული, IV-V, თბ., 19992001;
  27. არქიტექტურის დესაკრალიზაცია, Academia, 3, 2002;
  28. ძველი თბილისი მიწისძვრის შემდგომ   –  რას ჰკარგავს საქართველო, ხელოვნება,  N12, 2002;
  29. საქართველოს ხალხური არქიტექტურის ზოგადი მახასიათებლებისათვის, საქართველოს სიძველენი, 1, 2002;
  30. ანთროპომორფულობის თარგმანებისა და კოსმოგრამულობის პრინციპი ქართულ ხალხურ ხუროთმოძღვრებაში, საქართველოს სიძველენი, 3, თბ., 2003;
  31. ნიკო ფიროსმანაშვილის მხატვრობის მნიშვნელობისათვის, სპექტრი, თბ., 2005,
  32. კოლხური ოდა-სახლები რაჭაში, თბ., 2007,
  33. ონის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი (კატალოგი), თბ., 2013  (თანაავტორი)
Leave a comment
 

Lezhava Samson

Art Historian,  Chief Researcher of the Centre, Prof. Dr.

Research interests: Georgian folk art, contemporary Georgian fine art.

Activity: Lectures on Visual Folklore and Trends in the Georgian Painting of 1950-60s at the Tbilisi Academy of  Arts; Member of the Editorial Board of ‘Spectri’ almanac; Member of the Editorial Board of the scholarly journal ‘Saqartvelos Sidzveleni’ 

Address: 73, Barnov str., Tbilisi.

  1. Gogi Totibadze, “Tsiskari”, N10, 1980;
  2. Zurab Nizharadze, “Tsiskari”, N5, 1981;
  3. Issues of Rachian Wood Timbering Decorative Design, “Dzeglis Megobari”, 60, 1982;
  4. Monuments of Wooden Architecture in Racha, “Metsniereba da Technika”, 1982;
  5. Jibson Khundadze’s Painting, “Sabchota Khelovneba”, N2, 1985;
  6. Dimitri Khakhutashvili, Tbilisi, 1985;
  7. Dimitri Khakhutashvili, “Sabchota Khelovneba”, N6, 1985;
  8. An Unknown Painter Gigo Tarielashvili, “Preska”, 1985;
  9. Wooden Dwelling and the Tradition of Georgian Architecture, “Sabchota Khelovneba”, N10, 1987;
  10. The First Exhibition of Georgian Abstract Artists, N35, 1988;
  11. Georgian Painting of the 50s in Periodical Publicism, N1, 1990;
  12. For the Issue of the Unity of Georgian and Abkhazian Vernacular Architecture, “Khelovneba”, N2, 1993;
  13. Creative Work of Al. Bandzeladze, N3-4, 1994;
  14. Specific Character of J. Kukhalashvili’s Painting, “Spektri”, N3-4, 1994;
  15. Dramatized and Solemn (E. Kalandadze’s Painting), “Khelovneba”, N4-6, 1995;
  16. Al. Bandzeladze’s Creative Work in Correlation with Painting Problems of the 50s, “Spektri”, N5-6, 1996;
  17. Oda-Sakhli as a Symbol of Georgian-Abkhazian Unity, “Dzeglis Megobari”, N2 (97), 1997;
  18. Oda-Sakhli, Collected Works: The World Heritage Centre, Tbilisi, 1997;
  19. Kolkh Oda-Sakhli, International training course. Significance of the Vernacular Architecture and Problems of its Conservation. The world Heritage Centre UNESCO, ICOMOS / Georgia, Tbilisi, 1997;
  20. Multi-functional Role of the Ornament in Vernacular Architecture, “Literatura da Khelovneba”, N2, 1999;
  21. The Essence of the Ornament, “Dzeglis Megobari”, N3, (110), 2000;
  22. A Dialogue about Georgian Culture, “Kiteraturnaya Gruziya”, 2000;
  23. Some Issues of Peculiarities of Folk Art, “Dzeglis Megobari”, N2 (109), 2000;
  24. Decorated Balconies in Kakheti, “Khelovneba”, N3-4, 2000;
  25. Problems of Folk Art According to Rene Shmerling’s Ideas, Scientific Session dedicated to R. Shmerling, Collected Reports, Tbilisi, 2000;
  26. Old Tbilisi – Danger or Disaster? “Tselitsdeuli”, IV-V, Tbilisi, 1999-2001;
  27. Desacralization of Architecture, Academia, 3, 2002;
  28. Old Tbilisi after the Earthquake – What does Georgia Lose, “Khelovneba”, N1-2, 2002;
  29. General Characteristic Features of Georgian Vernacular Architecture, “Sakartvelos Sidzveleni”, 1, 2002;
  30. The Principle of Anthropomorphous Translations and Cosmogramulity in Georgian Vernacular Architecture, “Sakartvelos Sidzveleni”, 3, Tbilisi, 2003;
  31. For the Significance of Niko Pirosmanashvili’s Painting, “Spektri”, Tbilisi, 2005;
  32. Kolkh Oda-Houses in Racha, Tbilisi, 2007.     
Leave a comment