გიორგი ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის ეროვნული კვლევითი ცენტრის მთავარი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, ემერიტა პროფესორი კიტი მაჩაბელი ქართველოლოგიის მხარდაჭერის ფონდმა დააჯილდოვა მედლით “ქართველოლოგიის წინაშე დამსახურებისათვის”.
შემდგენელი: თამაზ დვალი
მთავარი რედაქტორი: ზურაბ აბაშიძე
რედაქტორები: ლალი მოწონელიძე, თამარ რუსიშვილი
გამომცემელი:
საქართველოს კულტურის სამინისტრო
საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია
ქართული ენციკლოპედიის ირაკლი აბაშიძის სახელობის მთავარი სამეცნიერო რედაქცია
გიორგი ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის ეროვნული კვლევითი ცენტრი
გამოცემის თარიღი: 2025
გიორგი ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის ეროვნულმა კვლევითმა ცენტრმა და საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის ქართული ენციკლოპედიის ირაკლი აბაშიძის სახელობის მთავარმა სამეცნიერო რედაქციამ, საქართველოს კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, გამოსცა ახალი სამეცნიერო ნაშრომი – „საქართველოს მატერიალური კულტურული მემკვიდრეობა – კახეთი“.
გამოცემა მომზადდა ქართული ენციკლოპედიის მთავარი სამეცნიერო რედაქციის მიერ განხორციელებული „საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობის“ ხუთი წიგნის საფუძველზე, რომლებიც ეძღვნებოდა კახეთის ისტორიისა და კულტურის ძეგლებს, შესული იყო აგრეთვე თუშეთის არქიტექტურურული მემკვიდრეობა.
ახალ გამოცემაში მიმოხილულია 1 235 ხუროთმოძღვრული ძეგლი და მოცემულია ისტორიული ცნობები 70 დასახლებული პუნქტის შესახებ.
ხელოვნების ისტორიკოსი, ცენტრის მეცნიერი თანამშრომელი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – შუა საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრება, ღვთისმეტყველებისა და საეკლესიო სიმბოლიკის ასახვა საეკლესიო ტაძართმშენებლობაში, ძველი და ახალი საეკლესიო ხელოვნების ურთიერთმიმართება.
საქმიანობა – არის საქართველოს საპატრიარქოს სიწმინდეების მოძიებისა და დაცვის განყოფილების წევრი, საქართველოს საპატრიარქოს ქრისტიანული ხუროთმოძღვრების ხელოვნებისა და რესტავრაციის ცენტრის საბჭოს წევრი.
რჩეული ნაშრომები:
1. კარის სიწმინდენი, წგნ. “ქრისტეს-ნათელი”, თბ., 2006 (თანაავტორი);
2. თბილისის მეტეხის კლდის მხატვრული იერსახე და მისი სულიერი მნიშვნელობა, საქართველოს ეკლესიის, ქართული სასულიერო მწერლობის და ქრისტიანული ხელოვნების ისტორიის საკითხები, თბ., 1998;
3. ქრისტიანული ტაძრის ხუროთმოძღვრული სახე, რწმენა და ცოდნა, ¹2 (6), 2001;
4. ლიტურგიკული გეგმარების საკითხისათვის შუა საუკუნეების ქართულ ხუროთმოძღვრებაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, N1, თბ., 2001;
5. ნუკა-საყდარი, Analecta Iberica, 1, აღმოსავლეთ და სამხრეთ ევროპის კლდის ძეგლები, თბ., 2001;
6. ფერის სიმბოლიკა ჰუჯაბის ტაძრის ხუროთმოძღრებაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები N2, თბ., 2002.
7. ჰუჯაბის ჯვარ–გუმბათოვანი ტაძარი, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი VI საერთაშორისო სიმპოზიულის მასალები, თბ., 1989;
8. ქრისტიანული ტაძრის ფორმა და შინაარსი, სკოლა და ცხოვრება, N3, 1990;
9. ნუკა–საყდარი, არქიტექტურა და დიზაინი, N1, 1994;
10. თბილისის წმიდა სამების საკათედრო ტაძრის პროექტების კონკურსი, არქიტექტურა და დიზაინი, N1–2, 1994–1996;
11. თბილისის მეტეხის კლდის მხატვრული იერსახე და მისი სულიერი მნიშვნელობა, საქართველოს ეკლესიის, ქართული
12. სასულიერო მწერლობის და ქრისტიანული ხელოვნების ისტორიის საკითხები, თბ., 1998;
13. ქრისტიანული ტაძრის ხუროთმოძღვრული სახე, რწმენა და ცოდნა, N2 (6), 2001;
14. ლიტურგიკული გეგმარების საკითხისათვის შუა საუკუნეების ქართულ ხუროთმოძღვრებაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, I, თბ., 2001;
15. ნუკა–საყდარი. Analecta Iberica, 1, აღმოსავლეთ და სამხრეთ ევროპის კლდის ძეგლები, თბ., 2001;
16. ფერის სიმბოლიკა ჰუჯაბის ტაძრის ხუროთმოძღვრებაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები II, თბ., 2002;
17. კარის სიწმინდენი, წგნ. “ქრისტეს-ნათელი”, თბ., 2006 (თანაავტორი).
5 სექტემბერს გიორგი ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიის და ძეგლთა დაცვის ეროვნულ კვლევით ცენტრში, მემკვიდრეობის კონსერვაციის ლაბორატორიის ორგანიზებით მოხსენება წაიკითხა არქიტექტურის რესტავრაციის დოქტორმა ერკან კამბეკმა (სტამბოლის ისტინიეს უნივერსიტეტი) თემაზე: “შეიხ აჰმედ კამილ ეფენდის შენობის რესტავრაცია: ტევჰიდჰანეს კედლის მხატვრობა”
ღონისძიება ჩატარდა შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის მხარდაჭერით, 2025 წლის ფუნდამენტური კვლევების კონკურსში გამარჯვებული პროექტის “საქართველოს ტერიტორიაზე არსებული ისლამური არქიტექტურის ძეგლებში წარმოდგენილი კედლის მხატვრობისა და დეკორატიული ელემენტების კვლევა და დაცვის რეკომენდაციების შემუშავება” (FR-24-26235) ფარგლებში.
14 აგვისტოს, გიორგი ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიის და ძეგლთა დაცვის ეროვნულ კვლევით ცენტრში, საქართველოს კულტურისა და ტურისტული რესურსების კვლევის ცენტრის სამეცნიერო ჯგუფმა საზოგადოებას წარუდგინა 2024 წელს განხორციელებული საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები.
2024 წელს ხუთი საკვლევი ექსპედიცია ჩატარდა ისტორიულ ჯავახეთში (ახალქალაქი, ნინოწმინდა). სამეცნიერო ჯგუფმა აღწერა ამ მუნიციპალიტეტებში არსებული 218-ზე მეტი სოფელი და ნასოფლარი, 800-მდე კულტურის ძეგლი და არტეფაქტი. მათ შორის: ეკლესიები, მონასტრები, ციხე-კოშკები, დარნები, მღვიმეები, ცალკეული არტეფაქტები (ქვაჯვრები, ორნამენტიანი ქვები, რელიეფები, და სხვა). ექსპედიციამ ათობით ნასოფლარის ლოკალიზება და იდენტიფიცირება შეძლო.
ყოველ სოფელზე, ნასოფლარზე და კულტურის ძეგლზე შეიქმნა აღწერილობითი ტექსტები, ზუსტი კოორდინატები, ცალკეულ ძეგლთა ანაზომები, შეიქმნა ვრცელი ფოტოარქივი. ექსპედიციის შედეგებმა თავი მოიყარა მესხეთის კულტურის ძეგლების 2024 წლის საკვლევი ექსპედიციების შესახებ წიგნში, რომელიც პროექტის ჯგუფმა ღონისძიებაზე საზოგადოებას წარუდგინა.
პროექტი ხორციელდება შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის ფინანსური მხარდაჭერით, რომელიც გულისხმობს მესხეთის კულტურის ძეგლების სრულ აღნუსხვას და 2026 წლისთვის, კატალოგის სახით გამოცემას.
