(1927, თბილისი – 1997, თბილისი)
არქიტექტურის ისტორიკოსი და კრიტიკოსი. 1949 წელს დაამთავრა საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი არქიტექტურის სპეციალობით. 1949-1985 წლებში იყო ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის თანამშრომელი, 1988-1996 წლებში – დირექტორი. 1961-1985 წლებში პედაგოგიურ მოღვაწეობას ეწეოდა თბილისის სამხატვრო აკადემიაში. 1974-1981 წლებში იყო საქართველოს მხატვართა კავშირის თავმჯდომარე.
ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, პროფესორი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი, სსრკ სამხატვრო აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი, ხელოვნების დამსახურებული მოღვაწე, საქართველოს სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი. XX საუკუნის ქართული ხუროთმოძღვრების გაბმული ისტორიის ავტორი. ქართველ არქიტექტორთა და მხატვართა შემოქმედების მკვლევარი. იგი აქტიურად ეხმაურებოდა არქიტექტურული ცხოვრების თვალსაჩინო მოვლენებს.
რჩეული ნაშრომები: 1. საქართველოს სსრ მთავრობის სახლის არქიტექტურა, თბ., 1957; 2. თბილისის ხუროთმოძღვრული გზამკვლევი, თბ., 1958 (მ. კარბელაშვილთან და ს. კინწურაშვილთან ერთად); 3. Архитектура Советской Грузии, Москва-Тбилиси, 1958 (ს. კინწურაშვილთან ერთად); 4. Национальное своеобразие города, Декоративное искусство СССР, №10, М., 1959 (ს. კინწურაშვილთან ერთად); 5. არქიტექტორი არჩილ ქურდიანი, თბ., 1963; 6. სახელმწიფო რესპუბლიკური ბიბლიოთეკის შენობის არქიტექტურა, საბჭოთა ხელოვნება, N6, თბ., 1964; 7. საქართველოს ხუროთმოძღვრული ძეგლები, თბ., 1965 (ქართული, რუსული და ინგლისური ტექსტით); 8. Город и художник, Декоративное искусство, №8, М., 1966; 9. Архитектура Грузии от истоков до наших дней, М.,1976 (ი. ციციშვილთან ერთად); 10. Тбилиси – Мцхета, Тб., 1981 (კ. მაჩაბელთან ერთად).
-
საბჭოთა არქიტექტურული სტილის რამოდენიმე საკითხი, ლიტერატურა და ხელოვნება, N1, 1952;
-
საქართველოს სსრ მთავრობის სახლის არქიტექტურა, თბ., 1957;
-
თბილისის ხუროთმოძღვრული გზამკვლევი, თბ., 1958 (მ. კარბელაშვილთან და ს. კინწურაშვილთან ერთად);
-
Архитектура Советской Грузии, Москва-Тбилиси, 1958 (при соавторстве С. Кинцурашвили);
-
Национальное своеобразие города, Декоративное искусство СССР, №10, М., 1959 (при соавторстве С. Кинцурашвили);
-
დღევანდელობის არქიტექტურა, ცისკარი, N6, 1961;
-
არქიტექტორი არჩილ ქურდიანი, თბ., 1963;
-
ხელოვნების სინთეზის საკითხისათვის, მნათობი, N8, თბ., 1963;
-
სახელმწიფო რესპუბლიკური ბიბლიოთეკის შენობის არქიტექტურა, საბჭოთა ხელოვნება, N6, თბ., 1964;
-
საქართველოს ხუროთმოძღვრული ძეგლები, თბ., 1965 (ქართული, რუსული და ინგლისური ტექსტით);
-
Город и художник, Декоративное искусство, №8, М., 1966;
-
Архитектура Грузии от истоков до наших дней, М.,1976 (ი. ციციშვილთან ერთად);
-
Тбилиси – Мцхета, Тб., 1981 (კ. მაჩაბელთან ერთად).
Born: 1936, Tbilisi
Art Historian, Chief Researcher of the Centre, Prof. Dr.
Research field: History of the medieval Georgian fine arts.
Activity: Full Professor of Tbilisi Academy of Arts, Lectures on History of Byzantine Art, Faculty of Restoration, Art History and Theory.
Address: 2, Janashia str., 0179 Tbilisi, Tel: (+995 32) 2 221336
Bibliography not found
დაიბადა 1936 წელს, ქ. თბილისში.
ხელოვნების ისტორიკოსი, ცენტრის მთავარი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, პროფესორი, სამეცნიერო საბჭოს წევრი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – შუა საუკუნეების ქართული სახვითი ხელოვნება.
საქმიანობა – თბილისის სამხატვრო აკადემიაში, რესტავრაციისა და ხელოვნების ისტორიის ფაკულტეტზე მიჰყავს ბიზანტიის ხელოვნების ისტორიის კურსი.
რჩეული ნაშრომები: 1. ლევან დადიანის საოქრომჭედლო სახელოსნო (ნარკვევები XVII საუკუნის ქართული ჭედური ხელოვნების ისტორიიდან), თბ., 1974; 2. Грузинские эмали, Тб., 1984; 3. Lo sbalzo, l‛ avorio, lo smalto, it tessuto, la ceramica, in: I‛ Tesori della Georgia, Milano, 1984; 4. შუა საუკუნეების ტიხრული მინანქარი საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმში, თბ., 1984 (ქართულად, რუსულად, ინგლისურად); 5. ოშკის სკულპტურულ “ვედრებათა” თავისებურებების შესახებ, საქართველოს სიძველენი, N3, თბ., 2003; 6. გელათის მოზაიკა, თბ., 2005; 7. გელათი, თბ., 2007 (თანაავტორი); 8. ხახულის კარედი ხატი, თბ., 2007; 9. ქართული ქრისტიანული ხელოვნება, მინანქარი, თბ., 2008; მეორე გამოცემა 2010 (თანაავტორი).
- ლევან დადიანის საოქრომჭედლო სახელოსნო (ნარკვევები XVII საუკუნის ქართული ჭედური ხელოვნების ისტორიიდან), თბ., 1974;
- Грузинские эмали, Тб., 1984;
- To sbalzo, l avorio, lo smalto, it tessuto, la ceramica, in: I Tesori della Georgia, Milano, 1984;
- შუა საუკუნეების ტიხრული მინანქარი საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმში, თბ., 1984 (ქართულად, რუსულად, ინგლისურად);
- La stauroteque byzantine de la Svanetie, Byzantine East, Latin West.Art Historical Studies in Honour of Kurt Weitsmann, prinstoni, 1995;
- შალვა ამირანაშვილი და შუა საუკუნეების ქართული მინანქარი, თსუ ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის სამეცნიერო შრომათა კრებული, თბ., 2000;
- უცხოელი მკვლევარები და ქართული ხელოვნება, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, I, თბ., 2001;
- საქართველოს როლი შუა საუკუნეების მინანქრის ხელოვნების ჩამოყალიბებაში, Academia, ¹1, თბ., 2001;
- ლაგურკის ვედრების ხატი, Ars Georgica, 11, თბ., 2001;
- По поводу дела о подделках грузинских эмалей, Кавказоведение, № 2, М., 2002;
- О некоторых “спорных” вопросах касающихся грузинских эмалей, Academia, № 4, თბ., 2002;
- XII საუკუნის ქართული ოქრომჭედლობის ზოგი ასპექტი, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, II, თბ., 2002;
- ჭედური ხელოვნების განვითარების გზები საქართველოსა და ბიზანტიაში, ინტეგრაციის და დეზინტეგრაციის პროცესები კავკასიაში, ქართველოლოგთა IV საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 2002;
- შუა საუკუნეების ქართული ოქრომჭედლობა და ტიხრული მინანქარი, ნათელი ქრისტესი. საქართველო, წგნ. I, თბ., 2003;
- თანამედროვე მინანქრული ხელოვნება, კატალოგის წინასიტყვაობა, თბ., 2003;
- ოშკის სკულპტურულ “ვედრებათა” თავისებურების შესახებ, საქართველოს სიძველენი, 3, თბ., 2003;
- ქართული კულტურის უცხოელი მოამაგენი (ნიკოლ და მიშელ ტიერები), საქართველოს სიძველენი, 4-5, თბ., 2003;
- Les mosaïques antiques et médiévaux de la Géorgie, ΛΑΜΠΉΔΏΝ, დ. მურიკის ხსოვნისადმი მიძღვნილი კრებული, ტ. 1, ათენი, 2003;
- საერო “პორტრეტი” შუა საუკუნეების ქართულ ჭედურ ხელოვნებაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, III, თბ., 2004.
- გელათის მოზაიკა, თბ., 2005;
- ქართული ქრისტიანული ხელოვნება, მინანქარი, თბ.,2008.
დაიბადა 1932 წელს, ქ. თბილისში.
ხელოვნების ისტორიკოსი, ცენტრის უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – ქართული და ისლამური აღმოსავლეთის სახვითი ხელოვნება.
საქმიანობა – თბილისის სამხატვრო აკადემიის სრული პროფესორი, მიჰყავს აღმოსავლეთის ხალხთა ხელოვნების ისტორიისა და გვიანი შუა საუკუნეების ქართული მონუმენტური მხატვრობის კურსი; არის საქართველოს საპატრიარქოს სიწმინდეების მოძიებისა და დაცვის განყოფილების წევრი, საქართველოს საპატრიარქოს ქრისტიანული ხუროთმოძღვრების ხელოვნებისა და რესტავრაციის ცენტრის საბჭოს წევრი; ჟურნალ “საქართველოს სიძველენის” რედაქტორ-გამომცემელი.
რჩეული ნაშრომები: 1. ირანული სამინიატურო ხელოვნების ერთი საკითხი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მაცნე, 3, 1973; 2. ახალი ქართული მხატვრობის ძირითადი ეტაპები, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1977 (თანაავტორი გ. ხოშტარია); 3. ქართული საერო მინიატურა, თბ., 1978; 4. შინაარსისა და მხატვრული ფორმის მიმართების შესახებ გვიანფეოდალური ხანის ქართულ კედლის მხატვრობაში, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი VI საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1989; 5. ისლამი და ქართული სახვითი ხელოვნება, ლიტერატურა და ხელოვნება, თბ., 1999; 6. ქართული ეკლესიების გვიანი შუა საუკუნეების “ხალხური” მოხატულობანი”, თბ., 2003; 7. გელათი, წინათქმა, ანოტაციები, თბ., 2007 (თანაავტორი); 8. ზარათი, თბ., 2008; 9. რაჭა 1991, მიწისძვრით დაზიანებული ძეგლები, თბ., 2008 (ე. გედევანიშვილთან, ნ. ვაჩეიშვილთან და თ. ხუნდაძესთან ერთად).
- ირანული სამინიატურო ხელოვნების ერთი საკითხი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მაცნე, 3, 1973;
- ახალი ქართული მხატვრობის ძირითადი ეტაპები, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1977 (თანაავტორი გ. ხოშტარია);
- ქართული საერო მინიატურა, თბ., 1978;
- Новые художественные тенденции позднеиранской миниатюры – Исскуство и археология Ирана, М., 1978;
- შინაარსისა და მხატვრული ფორმის მიმართების შესახებ გვიანფეოდალური ხანის ქართულ კედლის მხატვრობაში, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი VI საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1989;
- ისლამი და ქართული სახვითი ხელოვნება, ლიტერატურა და ხელოვნება, N3, თბ., 1999;
- ქორეთის მოხატულობა, Ars Georgica, 11, თბ., 2001;
- ნიკორწმინდის მოხატულობა, საქართველოს სიძველენი, 3, თბ., 2003;
- ქართული ეკლესიების გვიანი შუა საუკუნეების «ხალხური» მოხატულობანი», თბ., 2003;
- ნაკურალეშის წმინდა გიორგის ეკლესიის მოხატულობა, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, III, თბ., 2004;
- ხობის ეკლესიის XVII საუკუნის მოხატულობა, საქართველოს სიძველენი, 7-8, თბ., 2005.
Art Historian, Chief Researcher of the Centre, Ph.D.
Research field: History of the medieval Georgian relief sculpture
Activity: Lectures on the History of the Medieval Georgian Sculpture and History of Georgian Art at the Tbilisi Academy of Arts.
e-mail: tamar_Khundadze@yahoo.co.uk
- Female Images in Medieval Georgian Stone Sculpture, Grigol Peradze 1st International Conference – Georgia in the Context of Christian Civilization – materials, Tbilisi, 2020, pp. 166-178;
- Ceramics with reliefs from the Occupied Villages of Shida Kartli (Tsirkoli, Kanchaetis Kabeni, Kurta), Cultural Heritage in the Conflict Territories, Conference materials, Tbilisi, 2018, pp. 19-24;
- Liturgical Themes on the Middle Age Reliefs of Georgia, ACADEMIA N5, Tbilisi, 2017, pp. 5-19;
- Medieval Georgian Sculpture (co authors: T. Dadiani, E. Kvatchatadze), Tbilisi 2017;
- Newly Discovered Relief from the Village Jalaurta, Georgian Antiquities N19, Tbilisi 2016, pp.80-88;
- The Relief of St. John the Baptist from Sairme, Lechkhumi, materials of Batumi State University International Scientific Conference- “Culture and Art: Research and Management”, Batumi 2015, pp. 3-8;
- Medieval Relief Sculpture in Abkhazia (co author: T. Dadiani), materials of scientific conference of the Ministry of Education and Culture of Autonomous Republic of Abkhazia, Tbilisi 2015, pp. 36-52;
- Medieval Georgian Reliefs of the Baptism, ACADEMIA N4, Tbilisi 2015, pp. 34-42;
- Chancel-barrier of the Church of St. Saba in Sapara Monastery, Georgian Antiquities N17, Tbilisi, 2014, pp. 181-192;
- Examples of Architectural Ceramics from the Churches of Shida Kartli, e. journal of G. Chubinashvili National Research Centre for Georgian Art History and Heritage Preservation “Ars Georgica”, Serie – B, 2014;
- Depiction of Kings from Tao-Klarjeti in 9th-10th century Masonry Scupture, ACADEMIA N3, Tbilisi, 2013-2014, pp.46-58;
- Symbolic Image of Svetitskhoveli Cathedral in the Exterior Decoration of Tkoba-Erdi Church (co author: A. Shanshiashvili), Georgian Antiquities, N15, Tbilisi 2012, pp. 156-166;
- Iconographic Variations of the Georgian Bas-reliefs of Middle Ages (6th-9th CC) with depictions of Ktetors, ACADEMIA, N2, Tbilisi 2011, pp. 102-107;
- Reliefs of the Church of St. George in the Village Bza, Georgian Antiquities, N14, Tbilisi 2010, pp. 122 – 132;
- Images of Historical Persons in Georgian Architectural Sculpture of Middle Ages (6th through 11th century), International Symposium of Georgian Arts: Georgian Art in the Context of European and Asian Cultures”, Proceedings, 2009, Tbilisi, pp.152-158;
- The Cancel Screen Fragments from Chrdili St George Church, Georgian Antiquities, N13, Tbilisi 2009, pp. 34-52;
- New observations of figured relief on Jvari Church in Mtskheta (Nouvelles observatios sur les reliefs figurés de l’église Sainte-Croix de Mtskheta), « Anadolu ve Çevresinde» (“Anatolia and Its Vicinity in Middle Ages “) – ORTAÇAG 2, AKVAD, Ankara, 2008, 21-32;
- Jvari, Church of the Holy Cross at Mtskheta, Tbilisi, 2008 (together with Dimitri Tumanishvili, D. Khoshtaria);
- Racha, Heritage Destroyed in the 1991 Earthquake, Tbilisi, 2008 (together with Khuskivadze, N. Vacheishvili, E. Gedevanishvili);
- Ascension of Alexander the Great on the Khakhuli reliefs, Georgian Antiquities., N 10, Tbilisi 2007, pp. 47-64;
- Identification of the Saint image on stone of the spring at Zarzma, “Academia”, V. 6-7, Tbilisi, 2006, pp. 60-64.;
- The Blessing of Historical Figures on Orjalari Reliefs, Georgian Antiquities, N7-8. Tbilisi, 2005, pp. 100-110.;
- Reliefs of Jvaripatiosani Church in Telovani, Georgian Antiquities, N4-5, Tbilisi, 2003, pp. 52-62.;
- Daniel in the lion’s Den on Akaurta Reliefs, Georgian Antiquities, N 2, Tbilisi, 2002,pp. 18-27.;
- Reliefs on the stone of the spring at Zarzma, Georgian Arts Historical Studies, II, Tbilisi, 2002, pp. 17-18.;
- Ther Scenes of Old Testament on the Relief fragment from Tsirkoli, Academia, V. 2, 2001. pp. 81-92.;
- One Aspect of Medieval Georgian Facade Sculpture (6th-10th centuries). Study of Art, 2, Tbilisi 2001, pp. 282-293.;
- The theme of Miraculous Salvation of Biblical Prophets (Daniel and Jonah) on Georgian stone curved reliefs of 10th Literature and Art, N1. Tbilisi, 1999. pp.106-121.
- The Themes of Old Testament in 10th-11th century Georgian Sculpture, 6th International symposium of Georgian Art. Theses, Tbilisi, 1989;
- The Donor Relief from Tsaishi, Dzeglis Megobari, N 4, Tbilisi 1998, pp-24-29.
ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის მთავარი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – შუა საუკუნეების ქართული რელიეფური სკულპტურის პრობლემები.
საქმიანობა – თბილისის სამხატვრო აკადემიის პედაგოგი, ასოცირებული პროფესორი,მიჰყავს შუა საუკუნეების ქართული ქანდაკებისა, შუა საუკუნეების ქართული ხელოვნების ზოგადი კურსი, ბიზანტიისა და შუა საუკუნეების დასავლეთ ევროპის კურსები.
რჩეული ნაშრომები: 1. ძველი აღთქმის სიუჟეტები რელიეფურ ფრაგმენტებზე წირქოლიდან, Academia, ტ. II, თბ., 2001; 2. დანიელი ლომთა ხაროში – აკაურთის ეკლესიის რელიეფზე, საქართველოს სიძველენი, N4-5, თბ., 2003; 3. ძველი აღთქმის წინასწარმეტყველთა – დანიელისა და იონას სასწაულებრივი ხსნის თემები შუა საუკუნეების ქართულ ხუროთმოძღვრულ ქანდაკებაში, საკანდიდატო დისერტაცია, თბ., 2004; 4. ორჯალარის რელიეფი ისტორიულ პირთა კურთხევის გამოსახულებით, საქართველოს სიძველენი, N7-8, თბ., 2005; 5. ზარზმის წყაროს კედელზე გამოკვეთილი წმინდანის გამოსახულების იდენტიფიკაციისათვის, Academia, ტ. 6-7, თბ., 2006; 6. L‛ Ascension d‛ Alexandre le Grand sur le relief d’église de Xaxuli, 21st international congress of Byzantine studies, London , 2006; 7. მცხეთის წმ. ჯვრის ტაძარი, თბ., 2008 (დიმიტრი თუმანიშვილთან ერთად); 8. რაჭა 1991, მიწისძვრით დაზიანებული ძეგლები, თბ., 2008 (თანაავტორი).
- ქალთა გამოსახულებანი შუა საუკუნეების ქართულ ქვის ქანდაკებაში, წმ. გრიგოლ ფერაძის სახელობის საერთაშორისო კონფერენციის – “საქართველო და ქრისტიანული ცივილიზაცია” – მასალები, თბ., 2020, გვ. 166-178;
- კერამიკული ფილები რელიეფური გამოსახულებით შიდა ქართლის ოკუპირებული სოფლებიდან (წირქოლი, ყანჩაეთის კაბენი, ქურთა); აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კულტურისა და განათლების სამინისტროს და ხელოვნების საერთაშორისო ცენტრის ერთობლივი სამეცნიერო კონფერენციის – „კულტურული მემკვიდრეობა კონფლიქტურ ტერიტორიებზე“- მასალები, თბ., 2018, გვ. 19-24;
- შუა საუკუნეების ქართული ქანდაკება (თ. დადიანის და ე. კვაჭატაძის თანაავტორობით), თბ., 2017;
- ლიტურგიული თემატიკა შუა საუკუნეების ქართულ რელიეფებზე, „Academia“, N5, თბ., 2016-2017, გვ. 5-19;
- ახლად აღმოჩენილი რელიეფი ჯალაურთიდან, საქართველოს სიძველენი, N19 თბ., 2016, გვ. 80-88;
- “ნათლისღება“ შუა საუკუნეების ქართულ რელიეფებზე, „Academia“, N4, თბ., 2015, გვ. 34-42;
- შუა საუკუნეების რელიეფური ქანდაკება აფხაზეთში (თ დადიანის თანაავტორობით), აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს სამეცნიერო კონფერენციის -„კულტურული მემკვიდრეობა ოკუპაციის პირობებში“- მასალები, თბ., 2015, გვ. 36-52;
- წმ. იოანე ნათლისმცემლის რელიეფი ლეჩხუმის საირმიდან, ბათუმის ხელოვნების სახელმწიფო უნივერსიტეტის საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის -„კულტურა და ხელოვნება: კვლევა და მართვა“- მასალები, ბათუმი, 2015, გვ. 3-8;
- საფარის მონასტრის წმ. საბას ეკლესიის კანკელი, საქართველოს სიძველენი, N17, თბ., 2014, გვ. 181-192;
- ხუროთმოძღვრული კერამიკის ნიმუშები შიდა ქართლის ტაძრებიდან, Ars Georgica, სერია – B, თბ., 2014;
- მეფეთა გამოსახულებანი ტაო-კლარჯეთის IX-X სს-ბის ხუროთმოძღვრულ ქანდაკებაში, „Academia“, N3, თბ., 2013, (გვ. 46-58);
- სვეტიცხოვლის სიმბოლური სახე ტყობა-ერდის ეკლესიის ფასადის მორთულობაში (ა. შანშიაშვილის თანაავტორობით), საქართველოს სიძველენი, N15, თბ., 2012, (გვ. 156-166);
- შუა საუკუნეების საქტიტორო რელიეფის იკონოგრაფიული ვარიაციები, „Academia“, N2, თბ., 2011, (გვ. 102-117);
- ბზის წმ. გიორგის ეკლესიის რელიეფები, საქართველოს სიძველენი, N14, თბ., 2010, (გვ. 122-132);
- Images of Historical Persons in Georgian Architectural Sculpture of the Middle Ages (6th through 11th century), Georgian Art in the Context of European and Asian Cultures, Tbilisi, 2009, (გვ. 152- 158);
- ჩრდილის წმ. გიორგის ეკლესიის კანკელის ფრაგმენტები,“საქართველოს სიძველენი“N13, თბ., 2009, (გვ. 34-52);
- Nouvelles observations sur les reliefs figurés de l’église Sainte-Croix de Mtskheta, «Anadolu ve Çevresinde » (“Anatolia and Its Vicinity in Middle Ages “) – ORTAÇAG 2, AKVAD, Ankara, 2008, (გვ. 21-32);
- მცხეთის წმ. ჯვრის ტაძარი (დ. თუმანიშვილის და დ. ხოშტარიას თანაავტორობით), თბ., 2008;
- რაჭა – 1991 წლის მიწისძვრით დაზიანებული ძეგლები (ი. ხუსკივაძის, ნ. ვაჩეიშვილის, ე.გედევანიშვილის თანაავტორობით), თბ., 2008;
- ალექსანდრე დიდის ამაღლება ხახულის ეკლესიის რელიეფზე, „საქართველოს სიძველენი“ N 10, თბ., 2007 (გვ. 47-64);
- მცხეთის წმ. ჯვრის ტაძრის რელიეფები ისტორიულ პირთა გამოსახულებებით, მცხეთის ჯვრის 1400 წლისთავისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო კონფერენციის მასალები, თბ., 2007, (გვ. 39-44);
- L’ascension d’Alexandre le Grand sur le relief de l’eglise de Xaxuli, 21 st international congress of Byzantine studies, London (21-26 august 2006) <www. bysantine congress.org.uk>;
- Средневековая рельефная скульптура, Православная Энциклопедия, том XIII, Москва, 2006, (გვ. 291-295);
- ზარზმის წყაროს კედელზე გამოკვეთილი წმინდანის გამოსახულების იდენტიფიკაციისათვის, Academia N 6-7, თბ., 2006 (გვ. 60-64);
- ორჯალარის რელიეფი ისტორიულ პირთა კურთხევის გამოსახულებით, საქართველოს სიძველენი N 7-8, თბ., 2005 (გვ. 100-110);
- თელოვანის “ჯვარპატიოსნის” ეკლესიის რელიეფის შესახებ, „საქართველოს სიძველენი“ N4-5, თბ., 2003 (გვ. 52-62);
- დანიელი ლომთა ხაროში – აკაურთის ეკლესიის რელიეფზე, „საქართველოს სიძველენი“ N2, თბ., 2002 (გვ. 18-27);
- ძველი აღთქმის სიუჟეტები რელიეფურ ფრაგმენტებზე წირქოლიდან, Academia N 2, თბ., 2001 (გვ. 81-92);
- ბიბლიურ წინასწარმეტყველთა (დანიელი და იონა) სასწაულებრივი ხსნის თემები X საუკუნის ქართულ ქვაზე კვეთილ რელიეფებზე, ლიტერატურა და ხელოვნება, N1, თბ., 1999 (გვ. 106-121);
- შუა საუკუნეების ქართული რელიეფი, სკოლა და ცხოვრება, N 4, თბ., 1990 (გვ.53-58);
- სოსო წერეთლის გამოფენაზე, ლიტერატურა და ხელოვნება N 1, თბ., 1990 (გვ. 184-192);
- „ძველი აღთქმის სიუჟეტები 10-11 სს-ბის ქართულ სკულპტურაში“, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი მე-4 საერთაშორისო სიმპოზიუმის მასალები, თბ.,1989;
- კტიტორული რელიეფი ცაიშიდან, ძეგლის მეგობარი N4, თბ.,1988 (გვ.24-29).