Leave a comment
(1918, ქუთაისი – 1986, თბილისი)
ხელოვნების ისტორიკოსი, ძველი ქართული ხუროთმოძღვრების მკვლევარი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი (1954), ხელოვნების დამსახურებული მოღვაწე (1982). დაამთავრა საქართველოს ინდუსტრიული ინსტიტუტის არქიტექტურის ფაკულტეტი. სწავლობდა ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის ასპირანტურაში, იქვე დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია. 1946 წლიდან ინსტიტუტის მეცნიერი თანამშრომელია, 1971-1986 წლებში – იმავე ინსტიტუტის საქართველოს ძეგლთა აღწერილობის განყოფილების გამგე. ამ განყოფილებას დაევალა საქართველოს ტერიტორიაზე შემონახული ყველა ძეგლის გამოვლენა, აღწერა, სათანადო გრაფიკული დოკუმენტაციის შედგენა.
ვახტანგ დოლიძე უმეტესად იკვლევდა შუა საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრების ნიმუშებს, რომელთაც მან არაერთი საყურადღებო ნაშრომი უძღვნა (გარბანი, სათხე და სხვ.). აქვს საინტერესო ნაშრომი ხევის საცხოვრებელი სახლების შესახებ. რ. შმერლინგთან და თ. ბარნაველთან ერთად მან შეადგინა გზამკვლევები თბილისის მიდამოები და საქართველოს სამხედრო გზა. 1993 წელს სხვა ავტორებთან ერთად მიენიჭა საქართველოს სამეცნიერო პრემია წიგნისათვის “საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა”, წიგნი V.
რჩეული ნაშრომები: 1. Военно-грузинская дорога. Путеводитель, Тб., 1956 (რ. შმერლინგთან ერთად); 2. გარბანი. ქართული ხუროთმოძღვრების IX-X სს. ძეგლი ხევში, თბ., 1958; 3. ხევის ხალხური საცხოვრებელი სახლები, Ars Georgica, 5, 1959; 4. Окрестности Тбилиси, Тб., 1960 (რ. შმერლინგთან და თ. ბარნაველთან ერთად); 5. Рустави, Тб., 1962; 6. დავით გარეჯის გამოქვაბულთა კომპლექსი, ძეგლის მეგობარი, N3, თბ., 1964; 7. შატილი, ძეგლის მეგობარი, N5, თბ., 1965; 8. თბილისი – მცხეთა – გორი, თბ., 1966 (რ. გვერდწითელთან ერთად); 9. სათხის ხუროთმოძღვრული ძეგლები, Ars Georgica, 7, 1971; 10. კაზრეთის ხუროთმოძღვრული კომპლექსი, Ars Georgica, 9, 1987; 11. თბილისიდან კავკავამდე, თბ., 1991 (რ. შმერლინგთან ერთად).
ხელოვნების ისტორიკოსი, არქიტექტორ-რესტავრატორი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი. ხელოვნების დამსახურებული მოღვაწე. 1948 წელს დაამთავრა საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტის, არქიტექტურის ფაკულტეტი. 1952-1958 წლებში მუშაობდა სამეცნიერო-სარესტავრაციო სახელოსნოში. 1968-1991 წლებში იყო კულტურის ძეგლთა დაცვის სპეციალიზირებულ სამეცნიერო-სარესტავრაციო გაერთიანების მთავარი არქიტექტორი. 1991 წლიდან – ძეგლთა დაცვის სამმართველოს მთავარი არქიტექტორი. 1958-2006 წლებში მუშაობდა გ. ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტში.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – შუა საუკუნეების ქართული არქიტექტურა.
შესრულებული აქვს ტაძრების, ციხეების, ძველი სასახლეებისა და საცხოვრებელი სახლების მეცნიერული ანაზომები. მისი პროექტებით რესტავრირებულია მნიშვნელოვანი ძეგლები – მანგლისის, ნიკორწმინდის, ბიჭვინთის, თბილისის მეტეხის ტაძრები, სორის მთავარანგელოზის, პატარა ონის წმინდა ნიკოლოზის და სხვა ეკლესიები, სამთავისის ეპისკოპოსის სასახლე, ივერიის მთის (ახალ ათონში) კოშკი და სხვა.
რჩეული ნაშრომები: 1. მასალები ქართული კულტურის ძეგლების შესახებ მოსკოვისა და ლენინგრადის არქივებში, ძეგლის მეგობარი, 2, 1964; 2. პატარა ონის ხუროთმოძღვრული ძეგლის აღდგენა-რესტავრაციის სამუშაოები, ძეგლის მეგობარი, N 18, 1969; 3. მანგლისის ხუროთმოძღვრული ძეგლი, თბ., 1974; 4. ძველი გავაზის ტაძარი, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი VI საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1989; 5. ბარაკონი, ძეგლის მეგობარი, N1, 1992; 6. ნიკორწმინდა, წელიწდეული, N1, 1995; 7. ნიკორწმინდა, ძეგლის მეგობარი, N1, 1996.
Architect, Team Leader of the Monuments Recording and Information Group, State Award Laureate
Research field: History of the medieval Georgian architecture
Address: 19, Kazbegi str., 0179 Tbilisi.
e-mail: dvali_tamaz@mail.ru
- About the Restoration of a Domed Temple of Vachnadziani Kvelatsminda, “Dzeglis Megobari”, 65, 1984;
- The Church of the Village of Tskhvarichamia, “Matsne”, N4, 1986;
- Again about the Original Forms of a Domed Temple of Vachnadziani Kvelatsminda – the Answer to the Reviewer, “Dzeglis Megobari”, 4,1988;
- Description of Georgian Historic and Cultural Monuments, vol. V, II, Tbilisi, 1990, 2004 (Articles about Georgian Architectural Monuments);
- Microfiches: “Georgian Architecture”, vol. I-VII, Laden, 1994-2007 (Articles about Georgian Architectural Monuments).
არქიტექტორი, მატერიალური კულტურის ძეგლთა აღწერილობის განყოფილების ხელმძღვანელი, სახელმწიფო პრემიის ორგზის ლაურეატი მეცნიერებისა და ტექნიკის დარგში, მეფე ერეკლე მეორის სამეფო ორდენის კავალერი. 2022 წლიდან 2023 წლამდე გ. ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის ეროვნული კვლევითი ცენტრის დირექტორის მოვალეობის შემსრულებელი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – შუა საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორია.
ნაშრომები: 1. ვაჩნაძიანის ყველაწმინდის გუმბათოვანი ტაძრის რესტავრაციის შესახებ, ძეგლის მეგობარი, N65, თბ., 1984; 2. სოფელ ცხვარიჭამიას ეკლესია, მაცნე, N2, თბ., 1986;
3. ბენისის წმ. გიორგის ეკლესია, მაცნე (ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიის და ხელოვნების ისტორიის სერია), 1986, N4; 4. კვლავ ვაჩნაძიანის “ყველაწმინდას” გუმბათოვანი ტაძრის თავდაპირველი ფორმების შესახებ, ძეგლის მეგობარი, N4, თბ., 1988; 5. სოფ. კალაურის ნათლისმცემლის მონასტერი – ქართული ხუროთმოძღვრების საყურადღებო ძეგლი, საქართველოს სიძველენი, 2017, N 20; 6. 1140 სამეცნიერო სტატია (აქედან 94-ის თანაავტორი), “საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა”, ტომები: 5 (თბ., 1990), 2 (თბ., 2008), 1-I (თბ., 2013), 1-II (თბ., 2015), 1-III (თბ., 2019), 1-IV (თბ., 2021); 7. მიკროფიშები: “Georgian Architecture”, vol. I-VII, ლეიდენი 1992-2010;
8. ოშკი, თბ., 2009; 9. იშხანი (ქართული ნივთიერი კულტურის ძეგლები საზღვარგარეთ), თბ.,2010; 10. ოთხთა ეკლესია, თბ., 2011; 11. “საქართველოს მატერიალური კულტურული მემკვიდრეობა – თელავის მუნიციპალიტეტი” (თბ., 2021). შეყვანილია ენციკლოპედიებში: “თბილისი” (თბ., 2002, გვ. 420), “საქართველო”, ტ. 2, (თბ. 2012, გვ. 391).
Born: 1944, Kutaisi
Art Historian, Chief Researcher of the Centre, PhD
Research field: History of the medieval Georgian mural painting and book illumination
Activity: Lectures on the History of World Art at Tbilisi Academy of Arts, Faculty of Restoration, Art History and Theory
Address: 80, Barnov str., 0179 Tbilisi.
- Collections of Georgian Illuminated Liturgical Texts – Gulans, the II International Symposium dedicated to Georgian Art, Tbilisi, 1977;
- Master Saba’s Illuminations in Anchiskhati Gulani, “Matsne”, N4, 1978;
- Anchiskhati Gulani – 12th c Illuminated Codex (The Issue of Relation of Monuments of Monumental Painting), the IV International Symposium dedicated to Georgian Art, Tbilisi, 1983;
- Miniatures of Anchiskhati Gulani, Tbilisi, 1990;
- Description of Georgian Historical and Cultural Monuments, vol. V, vol. II, Tbilisi, 1990, 2004 (Articles about the Monuments of Mural Painting);
- Micro fishes “Georgian Architecture”, vol. I-VII, Leaden, 1994-2007 (Articles about Church Wall Painting);
- Murals of Forty Martyr Church of Nokalakevi in Nokalakevi Archeopolis, III, 1993 (together with I. Mamaiashvili);
- The 17th c Wall Painting of Gelati Mother of God Temple (Saviour Passion Cycle), collected scientific works of Tbilisi State University, II, 2001;
- Georgian Illuminated Liturgical Collections of the 17th Century Gulani, ΛΑΜΠΤΗΩΝ, 2, National Technical University, Faculty of Architecture Department of History of Art, Athens, 2003;
- Ishkhani, Tbilisi, 2010.